H. H. Imomov investitsiyalarni tashkil etish va

3.2.  Investitsiya  faoliyatini  tartibga  solishda investitsiya 
strategiyasining  o‘mi
Investitsiya  strategiyasining  asosi moUyaviy institutlar  faoUya- 
tiniag maqsadi va cheklovlari hisoblanadi  Samarali iavestitsiyalami 
tanlash maqsadiai oldindan aniq shakUantirmasdan hal qiUb bo‘l- 
maydi.  Ushbu holat har qanday iavestitsiya boshqaruvchisi uchun 
o4a muhim hisoblanadi  “Qaysi qimmath qog'oz eng foydali?” yoki 
“Qanday portfel eng samarali?”  -degan savoUarga javob yo‘q.
Vazifani  to‘g‘ri  qo'yishni  quyidagicha  shakUantirish  mumkin; 
maqsadlardan keUb chiqqan holda, rejaU istiqbolda, ushbu tashki­
lot uchun mijozlar oldidagi majburiyatlar nisbati, qonuniy va boshqa 
cheklovlarga qarab iavestitsiya qarori yaxshi bo‘ladi.  Investitsiya ias- 
titutlarining  (iavestitsiya fondi,  investitsiya kompaniyalari)  strate­
giyasi,  odatda,  investitsiya  dekJaratsiyasi deb  nomlanadigan max­
sus hujjat bilan shakJlantiriladi
Aslida iavestitsiya deklaratsiyasi investitsiya fondining yoki in­
vestitsiya kompaniyasi nizom fondiniag  bir  qismi hisoblanib  m at­
buotda  e ’lon  qUiuishi,  uni  asosiy mazmuni  esa  aniq  tartiblanishi 
lozim.  Ammo  iavestorlar  mablaglariga  raqobat  uchun  obyektiv
4 -   38 
49

---

sharoit yo'qligi ko'pchilik investitsiya fondlari va kompaniyalari dek- 
laratsiyalari iilami nomigagina ishlashiga sababchi bo'ladi va faqatgi­
na me’yoriy talablarni qondirish maqsadida tirziladi.
1. Tashkilot maqsadi  Strategik maqsadlar ioflatsiyadan m a’lum 
foiz  ortiq  bo'ladigan  kafolatlangan  eng  kam  daromadni  ta ’min­
lashdan iborat bo'lishi kerak.  Deklaratsiya ba’zi andoza portfelining 
(ma’lum  fond  indekslari  asosida  shakUantirish)  daromadliligidan 
ortadigan majburiyatlarni aks ettirishi mumkin.
2. RejaU istiqbol. Deklaratsiya qUinadigan rejaU istiqbol bu joriy 
investitsiya strategiyasi mo'ljallangan vaqt oralig'idir.  Rejali istiq­
bol investitsiya qarorlarini maqbuUashtirish uchim  asos bo'lib  hi­
soblanadi
3.  Portfel tarkibi va investitsiya faoUyatini cheklash.  Investitsiya 
deklaratsiyasi ko'pincha portfel tarkibiga umumiy cheklovlami aks 
ettiradi:  masalan,  investitsiyalash  majburiyati  yuqori  sifatU  daro- 
madU majburiyatlarga eng  kam foizini belgUaydi  (eng yuqori rey­
tingga ega bo'lgan davlat qog'ozlari yoki korporatsiya obligatsiyalari). 
Shu bilan bir vaqtda bozorning boshqa ^gm entlarida investitsiyalar 
bo'yicha cheklovlar belgilanadi hamda bir emmitentning qimmatli 
qog'ozlariga investitsiyalar bo'yicha cheklovlar qo'yUadi.
4. Bozomi asosiy segmentlarini daromadUUgi haqida taxminlar. 
Bozomi asosiy segmentlarini tavakkaUigi va  daromadliligi haqida 
tashkilot taxminlarini deklaratsiya qilish hamda investitsiyalar sa­
maradorligini baholash va  qarorlar qabul  qUish uchun asos bo'Ub 
xizmat  qiladigan  inflalsiyani bo'lajak  darajasi  keng  tarqalgan  hi­
soblanadi.
5. Hisobot, samaradorligini baholash, daromadlar to'lash m ud­
datlari va tarkibi. Investitsiya deklaratsiyasida investitsiya faoUyatini 
samaradorligini baholash birinchi navbatda, qo'yilgan maqsadlarga 
erishishga  ta’sir  qUishi  muni kin  bo'lgan  har  qanday holat  haqida 
Udam  axborot  to'g'risidagi majburiyatlar bo'Ushi mumkin.  Inves­
titsiya institutlari uchun mustaqil tashldlot tomonidan o'tkazUadigan 
davriy audit majburiydk.
Investorlar tomonidan bo'ladigan ishonch omiliga investitsiya 
vositachiUgi muhiti juda ham  sezgir,  shuning uchun  deklaratsiya- 
langan faoUyatni haqiqiy natijasiga muvofiq nazorat imkoniyatlarini 
mavjudUgi  -  raqobat  doirasida  bo'lgan  va  bozor  uchun  ham  har 
qanday moliyaviy institut uchun ham muliim hisoblanadi.
50

---

Sannoya qarorlarini qabul qilish tamoyiHarini ta’kidlab o‘tilga- 
nidek,  ikki  asosiy  toifaga  bo‘lish  mumkin,  ular  aktiv  va  passiv. 
Passiv yondashuv  moliya bozorini samaradorligini o'rtacha bozor 
darajasidan past  bo'lmagan darajasini ta ’minlashi,  shu ЬИап birga 
tavakkalchiUkning turli-timian omiUaridan investitsiyalarni xavfeiz- 
lantirishdir.  Passiv yondashuvning asosi  -  investitsiyalarni diversi- 
fikatsiyalashdir.
DiversiOkatsiyalash yoki iavestitsiyalarnkig turlicha segmentlari,