Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги наманган муҳандислик – Қурилиш

ЛИТЕРАТУРА 
1. Р. Уинстон, Солнечный концентратор оригинальной конструкции, 
солнечная энергия (Solar Energy) 16,89, (1974). 
2. http://solreka.com/blog/solar-cooking/how-to-build-parabolic-solar-cooker/ 
БИОМАССАНИ ТЕРМИК ҚАЙТА ИШЛАШДА ГЕЛИОПИРОЛИЗ 
УСУЛИНИНГ ҚЎЛЛАНИШИ 
(PhD) Давлонов Х.А., тадқиқотчи Алмарданов Ҳ.А.,
тадқиқотчи Рахматов О.И., талаба Чўлиев С.Э. (ҚарМИИ)
Мамлакатимизда қуёш энергиясини ишлатиш имкониятлари юқори 
бўлиб, йилнинг қарийб 270-300 қуёшли кунларида (2700-3000 соат) 
нурланиш энергиясидан турли мақсадларда самарали фойдаланиш мумкин 

---

392 
[1]. Республикамизда қуёш энергиясининг техник салоҳияти барча энергия 
манбаларидан жорий истеъмол учун олинадиган энергия ҳажмидан уч 
баробар кўпдир. Жаҳон амалиётида қуёш энергиясидан биноларни ёритиш, 
иситиш, ҳавони совутиш, шамоллатиш, иссиқлик ва электр энергияси ишлаб 
чиқариш мақсадида фойдаланиш йўлга қўйилган. Қуёш энергиясидан юқори 
ҳарорат талаб этадиган технологик жараёнларда фойдаланиш учун қуёш 
концентраторларини қўлланиши муҳим аҳамиятга эга [2,3,4]. 
Биомасса пиролизи жараёни юқори ҳароратли термокимёвий жараён 
бўлиб, ўртача ҳарорат режими 500÷700 ни ташкил қилади. Пиролиз 
қурилмасининг реакторида ҳарорат режимини таъминлаш ва қурилманинг 
хусусий эҳтиёжига сарфланадиган иссиқлик энергиясини тежаш долзарб 
масала ҳисобланади. Маҳаллий биомасса (мол экскременти, ўсимлик 
чиқиндилари)ни гелиопиролиз усулида ишлов бериш орқали муқобил 
ёқилғилар олиш жараёни тажрибаларда ўрганилди. Қуёш концентраторли 
пиролиз қурилмасининг принципиал схемаси 1-расмда келтирилган [3]. 
Олиб борилган тадқиқотлар шуни кўрсатадики, қуёш ва биомасса 
энергияси қайта тикланувчи энергия манбаларининг асосий турлари бўлиб, 
ушбу ишда биомасса пиролизи жараёнида концентрациялашган қуёш 
нурланиш энергиясидан фойдаланиш усули, яни гелиопиролиз усули таклиф 
қилинган.