Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги наманган муҳандислик – Қурилиш

QUVVATI 102 MVT LI NUKUS SHAMOL ELEKTR STANSIYASINING 
QUVVAT UZATISH SXEMASINI TANLASH 
o’qit. B.T.Seytmuratov, talaba. T.M.Yo’ldoshov, A.D.Ismandiyarov (QQDU) 
O’zbekiston energetika tizimining Shimoliy-G’arbiy hududi quvvat uzatish 
sxemasida Taxiatash IES asosiy hisoblanadi. Elektr iste’molchilarning har yili tez 
suratlarda o’sishi, kelajakda bu energotugunda aktiv quvvat tanqisligi 
muammosiga sabab bo’ladi. Yangi elektr uzatish liniyalarni (EUL) qurish, 

---

179 
mavjudini modernizasiya qilish va shamol elektr stansiyasini (ShES) qurilishi 
ushbu muammoning zamonaviy echimlaridan biri sanaladi. Shularni inobatga 
olgan holda Shamol elektr stansiyasini tarmoqqa qushishda ko’rilayotgan quvvat 
uzatish sxemasida qo’shimcha ikkinchi kuchlanishi 220 kV bo’lgan Taxiatash 
IES-Xorazm PS, 220 kV kuchlanishli Sarimoy qayta ulash qismi orqali Xorazm-
Sarimoy EUL si va 220 kV kuchlanishli Xorazm-V1 (yoki V1-V2) qurish 
rejalashtirilgan.
Ushbu yangi loyihalanayotgan EUL si orqali faqat ikkinchi 220 kV 
kuchlanishli Sarimoy-Zarafshon hududidagi EUL ning qurishning loyihasi 
qo’shimcha quvvat uzatish imkonini beradi, ya’ni IES va GES dan va Shamol 
elektr stansiyasidan quvvat uzatishni amalga oshiriladi. Bu loyiha 2019-2020 
yillar oralig’ida amalga oshirilishi rejalashtirilgan. 
Shamol parki energotugunidagi yaqin manba hududi, 220 kV kuchlanishli 
Taxiatash-Beruniy EUL si (8,2 km uzunlikda joylashgan) va kuchlanishi 
220/110/10 kV bo’lgan Beruniy podstansiyasidir (43 km ni tashkil etadi). 
Hozirgi vaqtda 220 kV li Beruniy podstansiyasida bitta 125 MVA bo’lgan 
avtotransformator mavjud. 220 kV li OTQ ning sxemada tipik emas, liniya 
zanjirida bittadan o’chirgich o’rnatilgan (jami 2 dona). Yangi qurulmoqchi 
ikkinchi 220 kV kuchlanishli Taxiatash IES-Beruniy-Sarimoy EUL ning 220 kV 
li OTQ ni sxemasini rekonstruksiya qilinishi-ikki shinali sistema orqali va 
ikkinchi 125 MVA bo’lgan avtotransformator o’rnatish ko’zda tutilgan. 
Bundan tashqari, 600 metr uzoqlikda joylashgan bugungi kunda mavjud 
bo’lgan, 220 kV kuchlanishli Taxiatash IES-Beruniy liniyasining 110 kV 
liniyasini bir zanjirli bo’lib, liniyaning markalari AC-120 va AC-150 hisoblanadi.
EUL ning o'tkazuvchanlik hususiyati bilan yoki bittalik zanjirning 
mavjudligi yoki qisqa tutashuvdan ajratgichlardagi ulanishlar soniga qarab, EULni 
shamol stansiyasining quvvatini uzatishda qat’iy hisob-kitoblarni amalga oshirish 
zarurdir. Shuni ham inobatga olgan holda loyihalashni ikki variant asosida amalga 
oshiramiz.