Parrandalarda ovqat ҳazm qilish tizimi kasalliklari

Интерфазадаги ўзакнинг хроматини деконденсация натижасида сийраклашган (юмшоқлашган) хромосомалардир. Хромосомаларнинг тўлиқ деконденсацияланадиган қисмлари эухроматин номини олади ва бу жойда моддалар синтези юқори суръатлар билан амалга ошади. Тўлиқ деконденсацияланмайдиган қисмлар эса гетерохроматин деб номланади.

Хроматин митоз пайтида максимал даражада конденсацияланиб зичлашади ва хромосомалар шаклида кўринади. Бу даврда хроматин ҳеч қандай синтез жараёнларини амалга оширмайди. Шундай қилиб, интерфазадаги ўзакнинг хромосомалари деконденсация ҳолатида бўлиб, фаол равишда транскрипсия ва редупликация жараёнларини амалга оширади, митоз пайтида эса максимал даражада конденсацияланади, моддалар синтезланишида иштирок қилмайди ва генетик материални “қиз” ҳужайралар орасида тақсимлаш вазифасини бажаради.

Хроматин митоз пайтида максимал даражада конденсацияланиб зичлашади ва хромосомалар шаклида кўринади. Бу даврда хроматин ҳеч қандай синтез жараёнларини амалга оширмайди. Шундай қилиб, интерфазадаги ўзакнинг хромосомалари деконденсация ҳолатида бўлиб, фаол равишда транскрипсия ва редупликация жараёнларини амалга оширади, митоз пайтида эса максимал даражада конденсацияланади, моддалар синтезланишида иштирок қилмайди ва генетик материални “қиз” ҳужайралар орасида тақсимлаш вазифасини бажаради.

Хромосомалар (юнонча хромос-ранг, сома-танача) ДНКнинг оқсиллар (асосан гистон оқсили) билан бирикмаси, яъни дезоксирибонуклеопротеид (ДНП)дан иборат тузилмалардир.

ДНП молекулалари хромосомаларнинг элементар фибриллаларини ҳосил қилади. Кейинги пайтларда ҳар бир хромосома мураккаб равишда тахланиб жойлашган гигант (жуда йирик) бир ДНП фибрилладан иборат, деган фикр илгари сурилмоқда.

Митотик хромосомаларни улар энг юқори даражада конденсацияланган пайтда, яъни метафазада ва анафазанинг бошида ўрганиш қулай. Бу ҳолатда хромосомалар узунлиги турлича таёқчалар шаклида бўлади. Уларнинг кўпчилигида хромосомани икки елкага бўлувчи бирламчи ингичкалашган жой - центромер осонлик билан кузатилади. Елкалари тенг ёки деярли тенг хромосомалар метасентрик, елкалари тенг бўлмаганлари - субметацентрик хромосомалар дейилади.