Паррандачилик сирлари (Уй паррандалари товуқ, ўрдак, ғоз, курка парваришлаш ва тухум етиштириш)

П аррандачилик сирлари
Т у х у м н и н г с и ф а т и н и о в о с к о п а п п а р ат ы
ёрдам ида аниқлаш мумкин. Бу ап п ар ат тухум 
ички қисм ини яхш и к ў р сатад и . Янги, ях ш и
с а қ л а н г а н
т у х у м н и н г
я с с и
т о м о н и д а , 
пўчоғининг ичида кичик бўш лиқ ж о й и бўлади. 
Ёруғликка тутиб қараганда, тухумнинг ўртасида 
ж о й л а ш г а н с а р и ғ и х и р а к ў р и н и б т у р а д и . 
Т ухум н и н г б у з и л г а н -б у зи л м а га н и н и билиш
учун у н и у сти д ан к а ф т б и лан тў си б , ён и б
турган лам п очка ну р и га солиб к ў р и л са ҳам
бўлади. Бунда бир оз эски рган тухум нинг ичи 
х и р а , б у з и л г а н л а р и н и к и э с а т и м қ о р о н ғ и
кўринади. Тухум у зо қ сақланган бўлса, қўлга 
олиб силкитганда лиқиллайди. О датда бундай 
тухумнинг о қи -сар и ғи аралаш иб кетган бўлади.
Т у х у м п ў ч о ғи д а 90% к а л ь ц и й к а р б о н а т , 
ш у н и н г д е к , ф т о р , т е м и р , м и с , м о л и б д е н , 
м арганец, ф осф ор, олтингугурт, pyx, крем ни й 
сингари моддалар бор. Ш униси қ и зи қ ар л и ки , 
ту х у м п ўчоғи т а р к и б и к и ш и н и н г с у я ги ва 
тиш лари таркибига ж уда ўхш аш — мос келади. 
Ана ш у хосияти билан у ан ем и яда ф ойдали.
М а ъ л у м к и , с у я к л а р д а к а л ь ц и й м о д д а с и
ети ш м аса, м оддалар ал м аш и н у в и б узи лад и , 
болаларда рахит хасталиги пайдо бўлади, тишлар 
нотўғри ўсади, у м у р тқа поғонаси қийш аяди. 
Кекса кишиларда эса суяклар мўрт бўлиб қолади. 
Бу модда алмашинувининг бузилиши камқонлик 
билан кечади. Ш уларнинг олдини олишда янги 
тухум пўчоғини қўллаш фойдали.
76

---

Товук,, ўрдак, ғоз, курка
Т у х у м н и н г ш и ф обахш х у с у с и я т л а р и
Тухум н аф ақ ат тўйимли озуқа, балки у билан 
турли касалли кларн и даволаш мумкин.
Т аби бларн инг айтиш ича, қовурилган тухум 
сариғи ю р ак ва мия м уш аклари тўқи м аларини 
м у с т а ҳ к а м л а й д и . Ш у н и н г д е к , у о ш қ о з о н , 
буйрак, ичак, сийдик пуф аги учун ҳам фойдали.
Т у х у м н и с у в д а , б у ғ д а п и ш и р г а н д а в а
қ о в у р г а н д а к и м ё в и й ў з г а р и ш л а р б ў л ад и . 
И ссикда уни нг сариғи таркиб идаги ёғ моддаси 
эриб, наф ис эмульсия ҳосил қилади. Бу ҳазм ни 
осонлаш тиради. Тухумни у зо қ қайнатганда оқи 
қ о т и б к е т а д и , 
н а т и ж а д а ҳ а з м б ў л и ш и
қ и й и н л а ш а д и . Х ом тухум с ар и ғи д а ови дин 
ном ли модда бўлади. У а ъ з о и -т а н а д а д о р и - 
д а р м о н л а р н и н г а л м а ш и н у в и н и қ и й и н -
лаш тиради. Ш унинг учун болаларга хом тухум 
б ер м асли к керак.
Х алқум дағаллаш и б, о во з яхш и ч и қм аган
пайтда илитилган тухум ш иф о бўлади.
Сариғини аталаб, илиқ ҳолида ичиш йўтал, сил, 
иссикдан овоз бўғилиши, қон туфлашга даво.
77

---