Paleekologiya va sivilizatsiya dinamikasi fanidan

Zantum - “zantuv”, ya’ni nohiya va hududni o’z panohiga olgan iloh. U ham Fradot Fshu kabi iloh Rapisviyning hamkorligidadir.
Daxyum - “Avesto” da “dahyum”. Ma’nosi- elat, o’lka, kishvar.Bu iloh ham Uzoyariyning hamkorligida bo’lib, elat va o’lkalarni o’z panohida saqlaydi.
Dadar (Diy) - yaratuvchi , xudovand Ahura Mazdaning sifati. Oyning sakkizinchisi, o’n beshinchisi, yigirma uchinchi kunlari. Ularni bir-biridan farqlash maqsadida “diy Ozar”, “diy Mehr”yoxud “diy din” deydilar.
Fradot Fshu – “mayda horpolarni parvarish etuvchi”ma’nosini anglatadi. Bu iloh ham Rapisviyning hamkorligidadir.

“Avesto” dagi shaxslar.

Jomosp - Jomosp Huvgva – mazdaparastlar dinini birinchi bo’lib qabul qilgan shaxs. Zardushtiylarga doir rivoyatlarning xabar berishicha, u Zardushtning kuyovi (Zardushtning kenja qizi Puruchastaning eri)dir.Jomosp bir qator pahlaviy manbalarda , shuningdek, “Shohnoma”da Gushtaspning masalhatchisi va vaziri bo’lgan. Pahlaviy manbalarda Jomosp “o’lkaning ikkinchi qudratli kishisi”ma’nosini anglatuvchi “biydhush” sifati bilan ta’riflanadi. Bu hozirgi tushunchamizda “buyuk vazir”, “sadri a’zam” ma’nolarini ifodalaydi. Pahlaviy tilidagi “Jomospnomak” (Jomospnoma) kitobi 5000 so’zdan iborat bo’lib, Jomospning Gushtasp savollariga javobdan iborat. Bu uning javoblari uning teran andishasi va hayotiy hikmatlaridan darak berib turadi.
Vayvanghon - Jam Vayvanghon - “Avesto”da “Yima” “Vayvahvant”o’g’li. Pahlaviy tilida “Yam-Ak” yoki ”Jamak” “Vayvanghon” o’g’li. Sanskirt tilida “Yamah””Vaysuvat” o’g’li. Juda qadimiy sharq asotirlaridagi yorqin siymolardan biri. “Avesto”dagi ma’lumotlarga qaraganda Jamning otasi Vayvanghon zamin insonlari orasida birinchi bo’lib havm giyohini sirqiaratib , undan suvni oladi. Buning evaziga farzandi Jam dunyoga keladi. Pahlaviyda – “hvaraman”. Ma’nosi - yaxshi suruvlar sohibi. “Vandidod”ning ikkinchi fargardi(Jam dostoni) eng qadimiy mu’tabar manbalardan bo’lib, yarim iloh , yarim odam bo’lgan bu shaxsiyat haqida hikoya qiladi.