Page 12 мева ва сабзавотларни қуритиш усуллари ва

 
- ишқор эритмаси ва олтингугурт ангидриди ишлатилмай қуёшда Оқ 
кишмишдан қуритилган майиз.
Сабза
 
- қайноқ ишқор эритмасига ботириб олиб, қуёшда қуритилган майиз.
Зарсимон сабза
 
- аввало ишқор эритмасига ботириб олиб ва олтингугурт 
ангидриди билан дудлаб, сўнгра штабелда қуритилган Оқ кишмиш. 
Сояки
 
- махсус хоналарда Оқ кишмишдан сояки қилиб, қуритилади. Бунда 
ишқор ва олтингугурт қўлланилмайди.

---

SCIENTIFIC PROGRESS
 
VOLUME 2 ǀ ISSUE 2 ǀ 2021 
ISSN: 2181-1601
Uzbekistan
 
www.scientificprogress.uz
  
Page 15
Ишғоний
 
- Қора кишмишдан қилинадиган майиз.
Гермиён
 
- Каттақўрғон, Султони, Нимранг каби йирик ғужумли узум 
навларидан тайёрланади. Қуритишдан аввал узум қайноқ ишқорга ботириб 
олинади, кейин очиқ жойга ёйиб қўйилади.
Штабелгермиён
 
- Каттақўрғон, Султони, Нимранг каби навлардан 
олтингугурт билан дудлаб тайёрланади, штабелларга тахлаб қуритилади. 
Қора вассарға
 
- Қора узум навларидан дориланмай қуёшда қуритилади. 
Чиллаки
 
- Гербош узум навларидан дориланмай қуёшда қуритилади. 
Авлон
 
- ҳар хил нав узумлардан дориланмай, фақат қуёшда қуритиб олинган 
майиз. 
Узум қуритиш асосан 4 усул: офтоби, обжўш, штабел, сояки ҳолатда амалга 
оширилади.
Офтоби
 
- қайноқ ишқор билан ишлов бермасдан очиқ; қуёш яхши 
тушадиган майдонларда ёйиб қуритиш усули. Бу усулда асосан кишмиш навлари 
қуритилиб, майизнинг асосий қисми шу усулда тайёрланади. Бу қуритиш 20 - 30 
кун давом этади. Ҳар 6 - 8 кунда узум бошлари ағдариб турилиши лозим. Кафтда 
ғижимлаганда бир оз эзилса-ю, аммо бир-бирига ёпишиб қолмаса, майиз қуриб 
тайёр бўлган деб ҳисобланади. 
Қуритилган маҳсулот хас-чўплардан тозаланиб, шамолда совурилади ва 
нами бир меъёрда бўлиши учун уюм-уюм қилиб қўйилади. Бу усулнинг 
камчилиги - майиз жуда узоқ вақт қуритилади, ифлослиги бирмунча кўп бўлади, 
қуруқ махсулот чиқиши кам бўлади (22 - 25%). 
Обжўш - узумни ишқорли қайноқ сувга ботириб олиб, қуёшга ёйиб қуритиш 
усули. Бу усулда асосан Каттақўрғон, Султони, Ризамат, Нимранг сингари йирик 
донали узум навлари қуритилади. Бу усулнинг афзаллиги шундан иборатки, 
ишқорли қайноқ сувга ботириб олингандан кейин узум пўстида майда-майда 
ёриқлар пайдо бўлади, устидаги ғубори кетади. Бу эса узумнинг қуриш муддатини 
3 - 4 баравар қисқартиради ҳамда маҳсулот сифати яхшиланиб, майиз чиқиш 
миқдори хам бирмунча кўпаяди. 
Қуритишдан олдин узум навларга ажратилиб, 2 - 3 килограммли элакларга 
солиниб 0,3 - 0,4% ли қайноқ ишқорга 6-8 секунд муддатга ботириб олинади. Хар 
100 литр сувга 300-400 грамм ишқор солиниб, сув 7 - 8 минут қайнагандан кейин 
элаклардаги узумларни ботириб олиш тавсия этилади. Агар узумда ёриқчалар 
пайдо бўлмаса, бироз кўпроқ муддат (11 - 12 секунд) ушлаш мумкин ёки 
қўшиладиган сода концентрациясини бироз ошириш, агар узум жуда эзилиб 
кетадиган бўлса, бироз қўшимча сув қўшиш мумкин. 
Ҳажми 200 литрли қозонга кўпи билан 10 центнер узумни ботириб олиш 
тавсия қилинади, кейин эса эритма алмаштирилиши лозим. Қуритиш 6 - 12 кун 
давом этиб, ҳар 2 - 3 кун ўтганда узум бошлари ағдарилиб турилиши лозим. Бу 

---