П. С. Султонов, Б. П. Ахмедов олий ўқув юртлари учун дарслик

Инсоннинг ишлаб чиқариш фаолиятига жалб этилган биоресурслар- озиқ-овқат
етиштиришда, технологик хом ашё ва дори-дармонларни олишда фойдаланиладиган тирик
организмларни ўз ичига олади. Бу тоифага биринчи навбатда инсон томонидан
ўстириладиган экинлар ва боқиладиган ҳайвонлар ҳамда кўпайтириладиган
микроорганизмларни киритиш мумкин. Бундан ташқари, овчилик, балиқчилик, ўрмончи-
ликдаги биологик объектлар ҳам шу тоифага кирадилар.
Инсоннинг маънавий тараққиёти учун зарур бўладиган биоресурслар-
кишиларни маънавий камол топиши, жисмоний ва рухий жихатдан дам олишини
таьминлайдиган ўсимликлар, ҳайвонотлар ва бошқа биологик объектларни ўз ичига олади.
Тирик табиат инсон саломатлигини, ижодини, тарбия ва таьлимнинг моддий манбаси
ҳисобланади. 
5.2. ЎСИМЛИКЛАРНИНГ БИОСФЕРА ВА ИНСОН ХАЁТИДАГИ АҲАМИЯТИ
Ўсимликлар деб оддий, бир хужайрали, жуда майда сув ўтларидан то улкан
дарахтларгача бўлган, мустақил равишда органик моддаларни синтез қила оладиган
автотроф тирик организмлар гуруҳига айтилади. Булар қаторига органик моддаларни атроф-
муҳитдан тайёр холда олувчи гетеротроф организмлар замбуруғлар ҳам киритилади.
Уларнинг биосферадаги ва инсон ҳаётидаги аҳамияти турли туман ва кенг маънога эга.
Экологик нуқтаи назардан қуйидаги аҳамиятларини таькидлаш мақсадга мувофиқ:
Табиатнинг муҳим таркибий қисми сифатида ўсимликлар ернинг асосий
биомассасини ташкил этадилар ва биосферадаги модда айланишини таьминлайдилар. Ердаги
биомассанинг 99%и ўсимликлар хиссасига тўғри келади. Ўсимликлардаги фотосинтез
жараёни натижасида барча сувлар 5,8 млн. йилда, атмосферадаги кислород 5800 йилда,
карбонат ангидриди 7 йилда бир марта янгиланиб туради. Уларда кечадиган фотосинтез
жараёни туфайли Ерда дастлабки органик модда синтез бўлади. Бу билан улар Ер
биосферасининг бир меъёрдаги фаолиятини таьминлайдилар. Ўсимликлар инсон ва бошқа
тирик организмлар учун озуқа ва муҳит ҳосил қилувчи манба ҳисобланадилар. Барча тирик
мавжудотлар озуқасининг дастлабки асосини ўсимлик маҳсулотлари ташкил этади. Инсон ва
бошқа тирик организмлар ўзлари учун зарур бўлган оқсил, углевод, ёғ, витаминлар, турли
минерал моддалар ва бошқа бирикмаларни ўсимликлардан оладилар. Ўсимликлар бошқа
тирик мавжудотлар учун муҳит ҳосил қилувчи восита вазифасини ҳам бажарадилар.

---

Масалан, фақатгина битта турдаги ўсимликни йўқолиб кетиши ўрта ҳисобда 10-30 та
турдаги ҳашоратларни йўқолишига сабаб бўлиши мумкин.