P. S. Su L t o n o V ekologiya va atrof-muhitni muhofaza qilish asoslari

biogum us) ken g foydalanish; tuproqni ozuqa elem entlariga
boyituvchi va xususiyatlarini yaxshilovchi ekinlarni (beda va
boshqa dukkaklilar) vaqti-vaqti bilan ekib turish, tuproq va
o'sim lik mahsulotlaridagi ifloslovchi moddalar miqdorini doimiy
n azorat q ilib borish kabi ch ora-tad birlar ham tuproqlarni
mineral o 'g 'itla r bilan ifloslanishining oldini olishda yaxshi
samara beradi.
Tuproqlar va atrof-muhtni pestitsidlar bilan ifloslanishdan
himoyalashga quyidagi chora-tadbirlarni qo'llash orqali erishish
mumkin:
• tuproq va atrof-muhitda tez parchalanuvchan, kam zaharli
va yuqori tanlab ta ’sir etish (selektiv) xususiyatiga ega bo'lgan
pestitsidlardan foydalanish;
• pestitsidlarni qo'llash vaqti, miqdori va usullariga q at’iy
amal qilish;
• kukun holatidan ko'ra donador turlaridan foydalanish;
• sam olyotda yoppasiga sepishdan ko'ra, vertolyotda yoki
y erd a h a ra k a tla n u v c h i m e x a n iz m la r y o rd a m id a k erak li
maydonlarga qo'llash;
• pestitsidlar qo'llangan maydonlardan oqava suvlarni suv
havzalariga chiqarmaslik;
• pestitsidlarni ishlab chiqarish, tarqatish, qo'llash, saqlash,
yo'qotish (zararsizlantirish) ustidan q at’iy nazorat o'rnatish;
• tuproq va o'sim lik mahsulotlarining pestitsidlar qoldig'i
bilan ifloslanishini doim iy nazorat qilib borish.
Pestitsidlarning tuproq va atrof-muhitga zararli ta ’sirlarini
kam aytirishning ek ologik jihatdan eng sam arali usuli - bu

---

d e h q o n c h ilik d a p e stitsid la r o ‘rn iga b io lo g ik u su llard a n
foydalanishdir. Biologik usullar deyilganda o'simlik va chorva-
hayvonlam ing zararkunandalari, kasalliklari va begona o'tlarga