P. Q. Turdalieva, A. A. Ibrohimov, G. A. Qodirova, I. Emirusainov

UDC 663.95.541.53

Yurak kasalliklarini oldini olish va davolash uchun ishlatiladigan elementar birikma asosida Farg’ona vodiysining shifobaxsh o’simliklaridan shifobaxsh o’simliklarni o’ranish.

P.Q.Turdalieva , A.A. Ibrohimov, G.A.Qodirova, I.Emirusainov

Farg’ona davlat universiteti, ko’cha Murabbilar Farg’ona, 150100(O’zbekiston) E.mail:[e-mail]

Izoh

Muhim elementlarning (Mg, K, Mn va Se) miqdoriy tarkibi janubiy Farg’onadaagi dorivor o’simliklar tarkibini neytronli faollashtirishni instrumental tahlil qilish usuli bilan aniqlandi. Dorivor o’simlik kolleksiyasi baland poyasidagi ona va ogay onaning baarglaridan katta plantain, sudralib yuruvchi korpus, cho’l va momaqaymoqdan yasalgan, sellekiv va kardiotonik ta’sir ko’rsatadigan dorivor o’simliklardan tashkil topgan va yurak-qon tomir tizimi kasalliklarining oldini olish va davolashda farmakologik faollikni oshirgan. Ko’p miqdordagi bioelementlar, shuningdek toksik va toksik elementlarining oz miqdori (Cd,Sb, Ba, Hg va As) tarkibidagi tarkib turli xil bioelementozlarni tuzatish uchun foydalanish imkoniyatini ko’rsatadi.

Xulosa

Jahon sog’liqni saqlash tashkilotining ma’lumotlariga ko’ra yurak-qon tomir kasalliklari dunyodagi o’limning asosiy sababidir. Har yili dunyoda 17 mlnga yaqin odam yurak xastaligidan, qon tomiridan vafot etadi, bu o’lim tamoyilining asosi bo’lib qoladi va saraton va qandlli diabet bilan bir qatorda tez-tez uchraydigan va xavfli kasalliklar uchraaydi. Yurak-qon tomir tizimining ko’plab kasalliklarini tashxislash va davolashda sezilarli yutuqlarga qaramay, butun dunyoda, shu jumladan O’zbekistonda hambu kasallik kattalarda ham, bolalarda ha uchramoqda.

Ko’plab tadqiqotlar natijalari shuni ko’rsatadiki, etnopatogenetik sabablardan biri atrof-muhit omillarining ta’siri bo’lishi mumkin: sanoat korxonalari va transport vositalaridan chiqindilar, nurlanish agrizatsiyasi, qishloq xo’jaligini kimyoviy-lashtirish, bo’yoqlar, konservativ va boshqa kimyoviy qo’shimchalardan foydalanish va ishlab chiqarish oziq-ovqat mahsulotlari, shuningdek tanada har qanday kerakli element etishmasligi bo’lishi mumkin, buning natijasida metabolik murakkab funksional va organic buzilishlar sodir bo’lishi mumkin.

Uning mohiyatiga ko’ra, deyarli har bir kasallik bioelementoz, ya’ni tananing ruhiy tarkibining namoyon bo’lishi yoki buzilishi. Gomeostaning etishmasligi yoki septik yo’qotilishi oshishi bilan ham buzilishi mumkin. Shuningdek inson organogrammasida havo, oziq ovqatda toksik va potensial zaharli moddalarning majudligi ham o’tkir va surunkali ko’ngil aynishiga olib kelishi mumkin.