P. I. Ivanov m. E. Zufarova umumiy psixologiya

Eshitish  sezgilari

Eshitish  sezgilari  tovushlarni  sezishdan  iboratdir.  Tovushlar  musiqiy 

tovushlarga  (ashula  tovushi,  cholg'u  asboblarining  tovushi)  va  shovqinli 

tovushlarga  (taraq-turuq,  tars-turs,  sharaq-shuruq,  taqir-tuqur va boshqa 

shu  kabi  tovushlarga)  bo'linadi.

Tovushlar  oddiy  va  murakkab  tovushlarga  ham  bo'linadi.  Oddiy  to­

vushlar  tonlar  (yoki  mikrotovushlar)  deb  ataladi,  masalan,  kamertonni 

jaranglatganimizda  tonni  sezamiz.  Ohangli  tovushlar  murakkab  tovush 

bo'lib,  ular bir necha tondan tarkib topadi.  Shu tonlardan biri  asosiy ton 

bo'lib, tovushning balandligini va kuchini  belgilab beradi,  boshqalari  bir­

ga qo'shiluvchi  tovushlar boiib, 

obertonlar 

deb  ataladi.  Obertonlar turli

---

asboblardan, masalan, royal, skripka, gitaradan chiqadigan bir xil baland­

likdagi  tovushlaming  o‘ziga  xosligini  belgilaydi.  Tovushlarning  ana  shu 

tariqa  o'ziga xosligi  tembr deb ataladi.

Nutq tovushlari ohangli tovushlar (asosan, unli tovushlar) bilan shov- 

qinlardan  iborat  (shovqinlarda undosh  tovushlar ko‘proq  bo'ladi).