P. I. Ivanov m. E. Zufarova umumiy psixologiya

m 

,  #l.  ,  , 

4 

. 

1-shilliq parda;  2~hid

Ta’m  bilish  (maza)  sezgilari 

bilish  so‘g ‘oni.

Ta’m bilish sezgilariga shirin-achchiq,  nordon-shirin his qilish kiradi. 

Shu  asosiy  ta’m  bilish  sezgilaridan  tashqari,  umumiy  klassifikatsiyasi 

bo'lmagan juda ko‘p va xilma-xil ta’m bilish sezgilari ham bor.  Hid bilish 

sezgilari  kabi  ta’m  bilish  sezgilari  ham,  muayyan ta’mli  narsa yoki  mod- 

dalarning nomi bilan  ataladi.  Masalan, sutning mazasi,  yog'ning mazasi, 

go'shtning  mazasi,  nonning  mazasi va  hokazo  deb  ataymiz.

Ta’m  bilish  sezgilarining  organi  -   tilning  yuzasi  va  tanglayning 

yumshoq  qismidir.  Tilning  shilliq  pardasida  maxsus  ta’m  bilish 

so‘rg‘ichlari  bor.

Ularning  ichida  tayoqchasimon  hujayralardan  tuzilgan  maxsus  ta’m 

bilish  «kurtaklari»  yoki  «sugonlari»  bor.  Har  bir  ta’m  bilish  sezgisining 

o'ziga xos tuzilgan «sugoni» bo'ladi.  Spetsifik sifatlari bilan farq qiladigan 

bu  ta’m  bilish  sugonlari  til  yuzasida  bir tekisda  taqsimlangan  emas.  Til­

ning  asosiy  yoki  orqa  qismi  achchiq  mazani,  ayniqsa,  yaxshi  sezadi,  til 

uchi,  asosan,  shirin  mazani,  ayniqsa,  yaxshiroq  sezadi,  tilning  chetlari 

esa  nordon  mazani  yaxshiroq 

sezadi. Tilning o'rtasi ta'm sez- 

maydi.  Ta’m  bilish  organlari­

ning  hujayrali  qismlarida  max­

sus  sezuvchi  nervlarning  chek­

ka  uchlari  bor,  bular  maza 

(ta’m) 

bilish 

organidagi 

qo'zg'alishni  bosh  miyaga 

o'tkazadi.  Ta’m  bilish  organi- 

ning  miyadagi  markazlari  hid

bilish  markazlarining yaqinida-