P. I. Ivanov m. E. Zufarova umumiy psixologiya

II  bob. 

PSIXIKANING  NERV-FIZIOLOGIK ASOSLARI

Y u q o rid a  ay tilg an id ek ,  psix ik an in g   m o d d iy   asosi  n e rv   sistem asi  va 

a w a lo   b o sh   m iyadir.  S h u   sababli  nerv  sistem asin in g   tu zilish in i  va  q an d ay  

ish lash in i  b ilm asd an   tu rib ,  psixik  h ay o t  h o d isalarin i  tu sh u n ib   b o 'lm a y d i.

I.  NERV  SISTEMASINING  TUZILISHI,  NERV  TO‘QIMASI, 

UNING  ELEMENTLARI  VA  XOSSALARI

N erv   sistem asi  n erv   to 'q im a s id a n   ib o rat,  bu  to 'q im a   esa  nerv  h u - 

jay ralarid an   tuzilgan.

N erv hujayrasi p ro to p lazm ad a n  tuzilgan ta n a  b o ‘lib,  ikki tu rli o ‘sim talari 

b o r,  bu  o 's im ta la m in g   b ir  xillari  k alta ,  b o sh q a   b ir  xillari  u z u n   b o 'la d i. 

K alta o 'sim tala ri se rta rm o q  b o i i b ,  d e n d ritla r deb a talad i.  U z u n   o ‘sim talari 

a k so n la r  yoki  n e y ritla r  d e b   atalad i.  H a r b ir  h u ja y ra d a   b u   o 's im ta la r  ikki- 

ta d a n  o rtiq  b o 'lm a y d i.  N e y rit  ikkita p a rd a b ilan  o 'ra lg a n .  N ey ritg a yopishib 

tu ra d ig a n   b irin ch i  p ard asi  y o y sim o n   p a rd a  b o 'lib ,  u n i  et  p a rd a   yoki  m ie - 

lin   pardasi  d e b   atalad i.  Ik k in c h i  tash q i  p a rd a sin i  sh v an i  pardasi  deyiladi.

Bu  p a rd a la r  to la d a n   o 'tu v c h i  n erv  

q o 'z g 'a lish in i  ajratib   tu ru v ch i  izo la t- 

siyadek  b ir  vazifani  o 'ta y d i.  N ey rit, 

o d a td a ,  n e rv   to lasi  d eb   ataladi.

N e rv  h u ja y rasi,  u n in g   o 'sim ta la ri 

va  u larn i  q o p lo v ch i  p a rd a la r  b irg a­

lik d a  n e y ro n   d e b   a ta la d i  (2 -ra sm ). 

N e rv   sis te m a s i  ju d a   k o 'p   n e y r o n - 

lard an   tu zilg an .  N erv   to lalari  m iy a- 

d a n   tu ta m - tu ta m   b o 'lib   ch iq ib   nerv  

stvolini  yoki  o d d iy  s o 'z   b ilan   ay tg an - 

d a ,  nervni  hosil  qiladi.

N erv hujayralari va  m ielinsiz to la- 

la r  to 'p la m i  m iy an in g   k u lran g   m o d -