P habibullaev


bet63/117
Sana31.12.2021
Hajmi
#256849
1   ...   59   60   61   62   63   64   65   66   ...   117
Bog'liq
Kvant statistik fizika

t:F  —  p~r /2m  =-
  (I / 
2m)(3 !
 8я): /
'h 2n2n
 
(10)
reiyativistik holda esa
Ef  = 
cpF  =  hc(3/Sn)' n n n
 
( 11)
ifodalar  bilan  aniqlanadi.  Aynish  temperaturasi 
7'=r.f/k
  munosabatdan 
topiladi;  bosim  P  (elektronlar  uchun)

и 
2m
 r
P = _   = --- £■ 
(12)


K
  ’ 
ifoda orqali topiladi.  ( 12)  dan norelyativistik  hoi  uchun
P   -  2,3-  10JV ' S 
dn/sm1
 
(13)
reiyativistik holat uchun
P  =  2,7-  10‘ 
r‘n n dn/sm1
 
(14)
natijani  olamiz.
Bu yerda shuni ta’kidiash joizki,  zichlik ortishi bilan elektronlarning 
tezligi ortib, yorug‘lik tezligiga yaqinlasha boradi.  Bu holda (14) ga asosan 
bosim  P~p4/J  qonun  asosida  ortib,  oq  mittilarda  dinamik  muvozanatni 
ta’minlashga imkon yaratiladi.
P"
  =  у   =  ! ™ Г  =  y M 3 / 8 , i ) ' ' V ' >  
(15)
ikkinchi tomondan gravitatsion siqilish tufayli hosil boMgan yulduzdagi bosim


P.,,~a GM’/R '
(16)
ifoda bilan  aniqlanadi  (<Ы).  Agar 
Р№>РИ
 bo‘lsa,  yulduz  siqilishi  davom 
eladi.  Statsionar yulduzlar uchun 
P ^ P H
  shart bajariladi.  (15) va (16)  ni 
o'zaro  tenglashtirib
tenglikni  olamiz.  Bundan 
n=M /m V
va 
V~R
3  ni  nazarda  tutib,  oq  mitti 
yulduzning  massasi  uchun  Chandrasekar  chegarasi
qiymatni  olamiz: 
ms  —
  nuklon  (proton)  massasi,  /^-plankeon  massasi.
(18)  ifodadan  Quyosh  massasi  uchun
ifoda o'rinli ekanligi ko'rinadi.
Agar siqilish kuchi katta bo'lib, yulduzda turg‘unlik (muvozanatli holat) 
buziJsa, ya’ni 
P  >PW
 bajarilsa, siqilish davom etadi, neytronlashish hodisasi 
yuz  beradi,  umuman  yulduz  kollapsianib,  neytron  yulduz  paydo  bo‘ladi.
Yulduzlar massalariga qarab, harxil evolyutsion jarayonlarni boshdan 
kecharadilar.  Termoyadro  yoqilg'i  zaxirasi  tugagandan  keyin,  massasi 
Quyosh  massasi  tartibidagi  yulduzlar portlash  natijasida  (yoki  tinch yo‘l 
bilan)  oq  mitti  yulduzlarga  aylanadilar,  massiv  yulduzlar  portlash 
natijasida (yoki tinch yo'l bilan) neytron (yoki kvark) yulduzlarga aylanadi; 
bulardan  ham  katta  massali  yulduzlar  portlasa,  ular  qora  teshiklarga 
aylanishi  mumkin. Yulduzlarning tinch yo‘l bilan kollapslanishi jarayoni 
sekundlarda,  xatto  sekundning  ulushi  davomida  sodir  bo‘lishi  mumkin 
va  bunda  neytron  yulduzning  massasi  1,4M0  dan  ortiq bo'ladi.  Neytron 
yulduz  o‘ta  yangi  yulduzning  portlash  yo‘li  bilan  paydo  bo‘lsa,  uning 
massasi 
M<\,AMe
  bo‘lishi  lozim.
Shuni  ta ’kidlaymizki,  oq  m itti  yulduzlar  va  neytron  yulduzlar 
massalarining  yuqori  chegaralari  —  Chandrasekar  chegaralari  mavjud. 
Magnitsiz  aylanishga  ega  bo'lmagan  (sovuq)  yulduzlarning  massalari 
M
2h c (
  3  V я  4M 
M
2
(17)
(18)
7-§  Neytron  yulduzlar
1 12


va  ularning  markaziy  qismidagi  zichliklari 
pm
  orasidagi  bog'lanish  4.4- 
rasmda keltirilgan.
O'ta  katta  zichlikka 
p=(2-
lO 'M O 16) 
gr/sm}
  ega  neytron  yulduzning 
maksimal  massasi  uchun  Chandrasekar  chegarasi 
,4-2,7)
M@
qiymat  olinadi.  Odatda  maksimum  uchun 
M  m2MM
  m inim um   uchun
“  

Download

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   59   60   61   62   63   64   65   66   ...   117




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish