P h aydarova

boldir — tovonol-
di 
deb nomlangan. Bundan keyingi b o ‘lim bitta katta suyak — 
ilikdan 
(pix) iborat. Ilik oyoq kafti suyakchalarining bir-biri- 
ga qo‘shilishidan va bunga tovon distal qismidagi suyakchalar­
ining tutashib ketishidan hosil bo‘lgan. Shuning uchun ham 
pixni boldirga o ‘xshab, 
kafl-tovon suyak 
deb maxsus nom ­
langan. Natijada qushlaming orqa oyoqlarida qo‘shimcha ri- 
chag hosil bo‘ladi. Shunday qilib, qushlaming tovon bo‘g‘imi 
sudralib yuruvchilardagidek ikki qator tovon suyakchalari 
orasiga joylashgan va intertarzal yoki 
tovonaro
bo‘g‘imni 
hosil qiladi.
i
Ilikning distal qism ida 
barmoq falangalam-
ing 
birikishi uchun bo‘g‘im yuzalari bor. Boshqa 
ko‘pgina qushlardagidek kaptarda ham io ‘rtta bar­
m oq bo‘lib, bu barmoqlarning uchtasi (ikkinchi,
97-rasm. Kaptaming orqa oyoq skeleti:
l-son suyagi, 2-tizza kosasi, 3-boldir-tovon suyagi 
(boldir va tovon suyaklarining birlashmasi), 4-kichik 
boldir suyagi, 5-ilik suyagi (bilaguzuk va panja suyakla­
rining qo'shilishidan hosil bo ‘lgan), 6-intertarzal yoki 
tovonaro bo‘g‘imi, 7-barm oq falangalari: I—IV barm oq- 
lar.
168

---

uchinchi va to ‘rtinchisi) oldinga, bittasi (birinchisi) orqaga 
yo‘nalgan. Ayrim qushlarda barmoqlari 3 ta (Amerika tuyaqush­
larida, Avstraliya tuyaqushlarida, tuvaloq-larda) va faqat Afri- 
ka tuyaqushlarida barmoqlari 2 ta bo‘ladi.
Topshiriqlar:
Laboratoriya mashg‘ulotida qushlarning montaj qilingan to ‘liq
skeleti, bosh skeleti, qanot, orqa oyoq skeletlari va ularning kamar-
lari hamda bo‘yin umurtqalari bilan to ‘liq tanishib chiqqach quyid-
agi rasmlami albomga chizib oling: