lar faqat ja g ‘ suyagida joylashishga m oslanm aganligini
ko‘rsatadi. Baqaning pastki jag‘ida bunday tishlar yo‘q.
Baqaning
bunday tuzilgan tishlari ovqatni faqat ushlab turish vazifasini-
gina bajarib, uni chaynay olmaydi. U m unian, amfibiyalarning
ko‘pchiligida tish bo‘lmaydi (masalan, qurbaqada). Baqa og‘iz
b o ‘shlig‘ining
tubida haqiqiy tili bor, til maxsus muskul-
lardan iborat bo‘lib, tashqariga ancha cho'zilib chiqa oladi.
Baqa tili oldingi uchi bilan og‘iz tubining oldingi qismiga
birikkan bo‘ladi. Tinch holatda ikkiga ajralgan ikkinchi uchi
orqa, ya’ni halqum tomonga qarab erkin (yopishmasdan) tura
di. U m um an, suvda ham quruqlikda
yashovchilarning tili xil-
ma-xil. Ko'pchiliginiki go‘shtdor o ‘simta shaklida b o ‘ladi.
Amfibiyalar usti yopishqoq shilimshiq modda bilan qoplan
gan tili yordamida mayda jonivor (hasharot)lami tiliga yopish-
tirib tutib yeydi (odatda baqalar o ‘ljasini tili bilan ushlaydi).
Pinset orqali baqa og‘zini ochib, tilining tuzilishi bilan tanishing.
Og‘iz tepasining oldingi qismiga bir juft teshik joylashgan
b o ‘lib, b u lar ich k i b u ru n tesh ik lari yoki x o a n a la r deb
ataladi. Burunning tashqi va ichki teshiklari bilan o ‘zaro
bog‘lanishini kuzatish uchun tashqi
burun teshigiga qil yoki
nina tiqib ko‘rish kerak.
Baliqlarda um um an (ikki xil nafas oluvchi baliqlardan
tashqari) xoanalar bo‘lmaydi, suvda ham quruqlikda yashovchi-
larda esa xoanalarning boiishi ularning atmosfera havosidan
nafas olishga moslashganliklari bilan bog‘liq. Og‘iz bo‘shlig‘i
to ‘rini aniq ko‘rish uchun yuqori va pastki jag‘larning birlash-
gan orqa uchlarini qaychi bilan qirqib,
ularni pastga va yu-
qoriga ko‘tarish lozim. Bunda og‘iz to ‘ri yon tomonlariga
joylashgan bir juft teshik — yevstaxiev naylarini ko‘ramiz. 0 ‘rta
quloq bo‘shlig‘i bilan og‘iz bo‘shlig‘ini birlashtirib turuvchi
yo‘l Yevstaxiev nayi deb ataladi.
Yevstaxiev nayining fiziologik xususiyati o‘rta quloqqa tashqi
havo o ‘tkazishdan iborat. Natijada nog‘ora pardaga ichkari va
79
tashqaridan tushadigan havo bosimi tenglashib, nog'ora pardani
yorilib ketishdan saqlaydi. N og'ora pardani nina bilan teshib,
shu teshik orqali qil o ‘tkazsak, qilning
uchi yevstaxiev nayi
orqali og‘iz-halqum bo‘shlig‘iga chiqadi. Erkak baqalar og‘iz
bo‘shlig‘ining halqumga yaqin, pastki jag‘ orqa burchaklari-
ning har ikki tom oni yonida bittadan teshiklar joylashgan. Bu
teshiklarning oxirgi uchi erkak baqalar qurullaganda boshning
yon tom onlaridan b o ‘rtib chiqadigan rezonator pufakchala-
riga ochiladi. Rezonatorni ko‘rish uchun tirik erkak baqa ol
dingi oyoqlari orqasini
barm oq bilan siqish lozim, shunda
rezonatorlar pufaksimon bo'rtib tashqariga chiqadi.
Tilning ikkiga ajralgan orqa uchi joylashgan yerda nafas
yo‘liga boruvchi
Do'stlaringiz bilan baham: