P. Gulyamov, R. QuRbonniyozov, m avEzov, n. SaiDova

  
   
7­ §.
    
joy balanDliGi
Yer  yuzasi  kamdan  kam  joyda  tep-tekis  bo‘ladi.  Tekisliklarda 
ham  uncha  katta  bo‘lmagan  baland-pastliklar  uchrab  turadi.  Yer 
yuzida baland tog‘lar, baland-past qirlar, keng tekisliklar mavjud. Yer 
yuzidagi mana shunday notekisliklar relyef deb ataladi. Yana shuni ham 
bilishimiz kerakki, dengiz va okeanlar tagi notekis – u yerlarda chuqur 
botiqlar, keng tekisliklar, hatto tog‘lar bor. 
Yer  yuzasidagi  notekisliklar(relyef)ni  qog‘ozda,  ya’ni  plan  va 
xaritalarda tasvirlash uchun, avvalo, har bir joyning mutlaq va nisbiy 
balandligini o‘lchash zarur bo‘ladi.
Suv yuzasi to‘lqin bo‘lmagan vaqtda tekis turadi. Shuning uchun 
Yer  yuzasidagi  mutlaq  balandliklar  dengiz  yuzasidagi  suv  (sathi)dan 
hisoblanadi.  Odatda  dengiz  sathi  balandligi  0  deb  belgilanadi.  Ma-
salan, O‘zbekiston poytaxti –
  Toshkent  shahrining  dengiz  sathidan 
o‘rtacha balandligi 400 m. O‘zbekistondagi eng baland tog‘ – Hazrati 
Sulton tog‘ining balandligi 4643 m. Lekin har bir joyning bir-biridan 
balandligi  turlicha.  Shuning  uchun  balandliklarni  mutlaq va nisbiy 
balandliklar
 deb, ikki xil balandliklarga ajratiladi.