О‘zr oliy va о‘rta maxsus ta’lim vazirligi buyrug‘i Buyruq №434 2017

Biosintez
-fermentlar  ta’sirida  tirik  organizmlarda  oddiy  birikmalardan 
murakkab organik moddalarning hosil bо‘lishi.  
Biotexnologiya
-tirik 
organizmlar 
yoki 
biologik 
qonuniyat 
va 
xususiyatlarning sanoat miqyosida ishlatilishi haqidagi fan yо‘nalishi.  
   
Vektor
-genlarni  klonlashda  foydalaniladigan  replikon.Tabiiy  vektorlar-
kichik  plazmidalar,  viruslar  va  bakteriofaglar.  Sun’iy  vektorlar  esa  DNK-ligaza 
yordamida  har  xil  manbalardan  olingan  DNKni  birlashtirish  asosida  tuziladi; 
о‘rnini  olish  vektori-klonlashtiruvchi  vektor;  о‘simliklarda  klonlash  vektori-
о‘simlik  hujayrasiga  begona  DNKni  о‘tkazish  va  joylashtirish  bilan 
shug‘ullanadigan  gen  muhandisligida  ishlatiladigan  vektor;  plazmida  vektori-
begona,  yot  DNKdagi  gen  yoki  bir  necha  genlarni  bu  xildagi  genlari  bо‘lmagan 
organizmga о‘tkazib qо‘yishida qatnashadigan plazmida.  
Viruslar
-birorta  tirik  organizmda  rivojlanish  qobiliyatiga  ega  bо‘lgan, 
tarkibida  nuklein  kislotalar,  oqsillar,  ayrim  hollarda  lipidlar  bо‘lgan  zarrachalar. 
Viruslar zarrachalardan tashkil topgan bо‘lib, ularda nuklein kislotalar va oqsillar 
pо‘stloqli  holda  bо‘ladi.  Viruslar  1892  yilda  D.I.Ivanovskiy  tomonidan  ochilgan 

---

166 
 
bо‘lib,  1889  yilda  “virus”  atamasi  M.Beyerink  tomonidan  taklif  etilgan.  Virus 
hamma tirik organizmlarda kasallik qо‘zg‘atadi va hamma yerda tarqalgan.  
Gaploid
-bir  organizm  turiga  xos  bо‘lgan  butun  tо‘plamning  yarmi, 
xromosomalar tо‘plamining  bilan xarakterlanuvchi yadro, hujayra, organizm. 
Gen 
–  genetik    axborotlarning  yagona  strukturasi  muayyan  regulyator 
funksiya,  bir  yoki  bir  nechtapolipeptid  zanjirlar,  yoki  RNK  molekulasi 
strukturasini kodirlovchi xromosoma qismi (DNK molekulasi).