О‘zr oliy va о‘rta maxsus ta’lim vazirligi buyrug‘i Buyruq №434 2017

2.  Vektor  molekulalar.
  Rekombinant  DNK  avtonom  replikatsiya  bо‘lishi 
uchun  javob  beradigan  DNK  bо‘lagi  vektor  molekulalari  deyiladi.  Vektor 
molekulalar hujayraga qо‘shimcha genetik axborot kiritilishini ta’minlaydi. Vektor 
molekulalar  о‘z  vazifasiga  kо‘ra  ikki  tipga  bо‘linadi.  Birinchisi  avtonom 
replikatsiya  bо‘luvchi  vektorlar.  Ikkinchisi  xromosomaga  integratsiya  bо‘luvchi 
vektorlar.  Vektor  molekulalar  gen  muhandisligi  biotexnologiyasida  genlarni 
klonlashda va transformatsiya qilishda asosiy ish quroli bо‘lib xizmat qiladi. 
Vektor  molekulalari  vazifasini  fag
 
DNKlari,  plazmidlar  va  о‘simliklarni 
xloroplast hamda mitoxondriya DNKlari, hayvon viruslari о‘tashi mumkin. Vektor 
molekulalarga quyidagi talablar qо‘yiladi. 

---

100 
 
1. Vektor restriktaza bilan ishlov berilganda xalqa shaklidan tо‘g‘ri shaklga 
о‘tishi,  unga  begona  DNK  biriktirilib  yana  xalqa  shakliga  qaytishi  va  hujayraga 
yuborilishi  uchun  bir  joydan  kesuvchi  restriktazaga  mos  keluvchi  sayt  (nukleotid 
izchilligi)ga ega bо‘lishi zarur. 
2. Vektor ma’lum hujayrada replikatsiyalanishi kerak. 
3.  Vektor  molekula  tarkibida  marker  gen  tutishi  zarur,  bu  gen  vektor 
hujayraga  kirgandan  sо‘ng  unga  vektor  molekulaning  ishtirok  etayotganligidan 
dalolat beruvchi fenotip beradi.