O‘zmu xabarlari Вестник нууз acta nuuz

ОЛИЙ ТАЪЛИМ МУАССАСАЛАРИДА ИҚТИДОРЛИ ТАЛАБАЛАРНИ ТАЁРЛАШ ВА ИЛМИЙ ИЖОДИЙ 
ФАОЛИЯТИНИ ТАШКИЛ ЭТИШ 
Аннотация 
Ушбу мақолада қобилият, иқтидор ҳақида ва иқдидорли талабаларни аниклаш ҳақида бир қанша асослар келтирилган ва 
умумий иқтидор билан махсус иқтидор ривожланишидаги шарт-шароитлар тўғрисида сўз юритилади. Шунингдек, 
талабаларниг иқтидорни ривожлантиришнинг илмий аҳамияти очиб берилган. Қобилият ва иқтидор бир бирига 
чамбарчас боғлиқ тушунчалар ҳисобланади. Таълим фаолияти мураккаб ва кўп қиррали бўлиб, талабаларнинг ақлий ва 
жисмоний имкониятларига маълум талаблар қўяди. Агар талабанинг хусусиятлари ушбу талабларга жавоб берса, у 
қобилиятли ва юқори даражада ўқув фаолиятини олиб боради. Иқтидорлик эса-бу ҳаёт давомида ривожланиб борадиган 
ва инсоннинг бошқа одамлар билан таққослаганда бир ёки бир нечта турдаги фаолиятида жуда юқори натижага эришиш 
қобилиятини белгилайдиган тизим.
Таянч сўзлар:
иқтидор, ақлий иқтидор, умумий иқтидор, махсус иқтидор, фаолият, қобилият, ўқитиш, интеллект, 
ижодий иқтидор, методик компетенция 
Кириш.
Олий таълим муассасаларида иктидорли 
талабаларни тайёрлаш ва илмий ижодий фаолиятини 
ташкил этишдан асосий кўзланган мақсад уларнинг илмий 
техникавий 
ҳамда 
ижодий 
қобилиятларини 
ривожлантириш орқали мутахассислик ва касбий ижодий 
тайёргарлик даражасини оширишдан иборат. 
Талабаларни илмий ижодий фаолиятини мақсадли 
ташкил этиш ишлари Ўзбекистон Республикасининг 
“Таълим тўғрисида”ги Қонун, “Кадрлар тайёрлаш миллий 
дастури”, олий таълим муассасасининг Низоми ва 
“Иқтидорли талабалар билан ишлаш” бўлими Низомлари 
асосида мувофиқлаштирилмоқда. Иқтидорли талабаларни 
мақсадли тайёрлашда фанларни юқори даражада 
ўзлаштириш, илмий-ижодий ишларга йўналтириш, 
амалий ва лаборатория ишларида фаол қанташиш, илмий–
ижодий 
ишларни 
бажариш 
жараёнида 
мустақил 
фикирлаш, янги фикр ва мулоҳазаларни билдириш, 
амалда тадбиқ этиш назарда тутилади. 
Ҳозирги кунда давлатимиз раҳбарининг доимий 
эътибори ва қўллаб-қувватлаши туфайли олий таълим 
муассасаларида иқтидорли талабаларни илмий фаолиятга 
жалб этиш, эришган ютуқларини тақдирлаш ва моддий 
рағбатлантириш, 
турли 
Давлат 
стипендияларини 
тайинлаш, 
ёш 
кадрларга 
малакали 
профессор-
ўқитувчиларни бириктириш орқали "Устоз-шогирд" 
анъанасини давом эттириш каби устувор вазифалар давлат 
сиёсати даражасида олиб борилмоқда. Иқтидорли ёшлар - 
Ўзбекистон Республикасининг ижтимоий ва иқтисодий 
тараққиёти ҳамда унинг жаҳон ҳамжамиятида муносиб