Oziq ovqat texnologiyasi kafedrasi oziq-ovqat texnologiyasi asoslari

Tuxum maxsulotlari. 
Tuxum juda to’yimli, baquvvat masalliq bo’lib, tarkibida oqsillar, 
yog’lar, mineral va boshqa moddalar bor. Tuxum o’z xossalari bilan mahsulotlarning ta’mini 
hushxo’r qilib, ularni g’alvirak, beg’ubor hilga keltiradi. Tuxum oqsili biriktiruvchi hossalarga 
ega bo’lib, yaxshi ko’pik hosil qiladi, shirani ushlab turadi.
Solod va solod preparatlari. 
Solod sun’iy sharoitlarda ma’lum harorat va namlikda
undirilgan don. Donni sun’iy usulda undirish jarayoni solod etishtirish deyiladi. Undirib olingan 
maxsulot Yangi solod deyiladi va u keyinchalik quritiladi xamda quruq solodga aylantiriladi. 
Solod tayyorlash uchun asosan, arpa va javdar doni ishlatiladi.
Javdar donidan quritilgan fermentlashtirilgan (qizil) va fermentlashtirilmagan (oq) javdar 
solodi, arpadan esa pivo tayyorlanadigan oq va qora, karamellashtirilgan va kuydirilgan arpa 
solodi tayyorlanadi. Novvoylikda esa asosan fermentlashtirilgan (qizil) va fermentlashtirilmagan 
(oq) javdar solodidan foydalanadi.
Kraxmal va ozuqa maxsulotlari
. Kraxmal-o’simliklarning urug’ida, dukkaklarda yoki 
ildizlarida to’planadigan asosiy zaxira moddadir. Kimyoviy tarkibi jixatdan kraxmal polisaxrid 
bo’lib, uning tuzilishi asosini glyukoza qoldiqlari tashlil etadi. Shuning uchun kraxmal 
gidrolizlangan glyukozagacha parchalanadi va organizm tomonidan deyarli to’liq o’zlashtiriladi. 
97

---

Insonning kraxmalga bo’lgan sutkalik extiyojlari 400-500g. Kraxmalning oziq-ovqat bilan 
bunday miqdorda organizmga tushishi insonning energiyaga bo’lgan talabining yarmini 
qondiradi.
Ozuqaviy yog’lar va moylar
. O’simlik moyi va hayvon to’qimalaridan olinadigan 
yog’lar, odatda, kimyoviy toza bo’lmaydi. Ular juda murakkab tartibli aralashma bo’lib, yog’lar 
ularda asosiy qismini boshqa komponentlar esa yog’lar aralashmasi yoki yog’simon moddalar 
yig’indisi deyiladi.