Oziq ovqat mahsulotlari texnologiyasi

Piroliz gazini toblash bo’limi 
Toblash - piroliz gazini piroliz pechlaridan keyin, ikkilamchi kondensatlanish 
va polimerlanish reaktsiyalari deyarli to’xtaydigan temperaturagacha, tezlik 
bilan sovutish issiqlik-massa almashish jarayonidir.
Toblash kolonnasida piroliz gazi temperaturasining pasayishiga, piroliz 
gazining sovishi va toblash suvining isishida, issiqliq berish hisobiga erishiladi.
DOX qurilmasi DA-1101 toblash kolonnasidan beriladigan toblash suvidan, 
mayda dispers zarrachalar va dispers moyni ajratib olish uchun, xizmat qiladi. 
Piroliz gazi BA-1101 (1102, 1103) piroliz pechlaridan keyin DA-1101 
toblash kolonnasi orqali o’tadi, toblash suvi kondensatlangan uglevodorodlar 
bilan aralashadi. Bir vaqtning o’zida piroliz gazi tarkibidagi barcha koks changi 
toblash suvida cho’ktiriladi. Kondensatlangan moyning asosiy qismi toblash 
suvida juda kichik (diametri 1-50 μm) tomchilar ko’rinishida shakllanadi. Bu 
tomchilarning kichik diametri, ularni gravitatsiya usuli bilan ajratib olish 
imkonini bermaydi. Toblash suvi tarkibidagi mayda dispers zarrachalar (koks 
changi) ham, ularni gravitatsiya usuli bilan ajratib olish uchun juda kichikdir. 
DOX qurilmasida toblash suvida erigan moy tomchilarining koagulyatsiya 
(yiriklashish) fizik jarayoni amalga oshadi. Moy tomchilarining diametri 50 μm 
dan ortadi va ular gravitatsion separatsiya usuli bilan ajratib olinadi. Mayda 
dispers zarrachalar (koks changi) ham shu tarzda ajratib olinadi. 
Toblash suvi tarkibida moyning juda oz qismi, molekulyar darajada erigan 
modda ko’rinishida mavjud bo’ladi. Bu erigan moy tutib qolinmay, DOX 
qurilmasi orqali o’tib ketadi. 
Toblash suvi tarkibidagi moy tomchlarining diametri (tahminan 1 μm) juda 
kichik bo’lgani uchun, toblash suviga oldindan kimyoviy ishlov berish talab 
etiladi. 
Oldindan kimyoviy ishlov berish, birlamchi kaogulyatordan oldin toblash 
suviga suvda eruvchi kationli polielekrolit berishdan iborat. Polielektrolit moy 
tomchilari va mayda dispers qattiq zarrachalar yuzasida mavjud bo’lgan manfiy 
zaryadlarni neytrallaydi. Moy tomchilari yoki qattiq zarrachalarning diametri 1 
μm ga yaqin bo’lganda, manfiy zaryadlar bu tomchi yoki zarrachalarning 
yiriklashishiga va ularning filtrlovchi muhitga yopishib qolishiga to’sqinlik 
qiladi. Polielektrolit uzun uglevodorod zanjiridan iborat bo’lib, unda juda ko’p 
musbat ionlar mavjud bo’ladi. Polielektrolit moy tomchisi bilan birikadi va 
uning musbat zaryadlari moy tomchisining manfiy zaryadlarini neytrallaydi. 

---

Moy tomchilarining muvozanati buzilganda, ular bir-bir bilan va muhit bilan 
birikishga intiladi. Polielektrolit berish toblash suvi tarkibidagi, moy 
tomchilarining muvozanatini saqlovchi sifatida xizmat qiluvchi SAM (sirt aktiv 
moddalar) muammosini ham hal etadi. Toblash suviga SAM atsetilen 
konverterini regeneratsiyalash tizimidan beriladigan ―yashil‖ moy bilan olib 
kelinishi mumkin.