Oziq ovqat mahsulotlari texnologiyasi

9-laboratoriya ishi 

SUV VA KO’PIK MODDALAR MIQDORINING O’ZGARI SHINI 

O’RGANISH 

 

---

Ishning      maqsadi:  mahsulotlar tarkibidagi moddalar miqdorining  

birlamchi qayta ishlashda yoki issiqlik ta’sirida o’zgarishini o’rganish. 

 

NAZARIY QISM 

Mahsulotlardagi suv va quruq moddalar miqdori birlamchi qayta 

ishlashda va issiqlik ta’sirida o’zgaradi. 

Donli mahsulotlar xo’llanganda yoki yuvilganda, suvni yutib o’zining 

og’irligini oshiradi. Hayvon mahsulotlarida (go’sht, baliq) sovutish 

jarayonida ma’lum miqdor namlikni yo’qotadi, yo’qotilgan namlik miqdori 

qator omillarga bog’liq bo’ladi. Jumladan, bo’laklar kattaligiga ham 

bog’liqdir. Issiqlik ta’sirida qayta ishlashda yuqori molekulyar moddalar 

kolloid  holatining o’zgarishi natijasida ozuqa mahsulotlari namlikni 

yo’qotishi yoki yutishi mumkin. Makaron mahsulotlari esa issiklik ta’sirida 

hajmi va og’irligi oshadi. O’simlik mahsulotlarini birlamchi qayta ishlash, 

yuvish yoki dullash jarayonida (kartoshka, ildizmevalar) eriydigan quruq 

moddalarning yo’qotilishi kuzatiladi. Donli o’simliklar bunday sharoitda asosan 

uglevodlar, mineral va azotli moddalarni yo’qotadi. Tozalangan kartoshka 

bo’laklar suvga solinganda, minerallar azotli birikmalarni kraxmalga qaraganda 

ko’proq yo’qotadi. Eriydigan quruq moddalar yo’qotilishi kartoshka suvda 

saqlanganda, uning bo’laklari katta-kichikligiga bog’liq. O’simlik mahsulotlari 

qizdirish va namlik ta’sirida eriydigan moddalarni yo’qotishi, mahsulotning 

kimyoviy tarkibi bilan aniqanadi. 

Hayvon mahsulotlari (go’sht, baliq) issiqlik ta’sirida eriydigan 

moddalarni va yog’ni yo’qotadi.