O’zgaruvchan tok zanjirlari va unga oid tajribaishlari

Tajribani bajarish tartibi. Aktiv qarshilikda tok bilankuchlanish orasidafazalarfarqiboryokiyo’qligikommutatororqaliulanganostsillografdak o’rsatiladi. SHu sababli talabalarga ostsillografning ishlash printsipini eslatish vatajribada kommutatorning vazifasi nimadan iborat ekanligini aytib o’tish zarur.Kommutatorbo’lmagantaqdirdabir- birigaperpendikulyarbo’lganikkitagarmonik tebranishlarni qo’shishni ostsillografda ko’rsatish usulidan foydalanishgato’g’rikeladi.SHusababli,chastotalaribirxilbo’lganbir- biriganisbatanperpendikulyar yo’nalishdagi ikki garmonik tebranishlarni grafik usulda qo’shishustida qisqacha to’xtalish kerak. Ostsillografda tok grafigini ko’rsatish uchun ^K1^{klemmalardan,kuchlanishgrafiginiko’rsatishuchunK}2^{klemmalardanfoydal} aniladi.Zanjirnio’zgaruvchantokmanbaigaulab,ostsillografdatokvakuchlanis hgrafiklarihosilqilinadi.Kuchlanishgrafigibilantokgrafiginibir- biridanfarqlashuchunularningamplitudalariniharxilqilibolinganima’qul.Grafikl ardan qaysi biri tok grafigi ekanligini sxemadagi lampochkalardan biriniyoqib-o’chirishyo’libilananiqlashmumkin.

Tokmaksimumbo’lganjoydakuchlanishningmaksimumbo’lishi,tokmini mum bo’lgan joyda kuchlanishning minimum bo’lishi tajribadan kuzatiladi.Demak, faqat aktiv qarshilik ulangan zanjirda tok bilan kuchlanish orasida fazalarfarqi bo’lmas ekan. Tajriba kommutatorsiz o’tkazilganda ostsillografda gorizontganisbatan qandaydir burchak ostida joylashgan to’g’ri chiziqdan iborat grafik hosilbo’lganiniko’ramiz.