O’zgarmas bosim yordamida sarfni o’lchash usullari

D iafragmaning trubaga o’rnatilishi : 1 – rasm.
a – diafragmali trubadagi suyuqlik oqimining xarakteri ;
b – statik bosimning o’zgarish grafigi.
oldingi zonadagidan katta bo’ladi. Diafragma oldida oqim bosimi P₁^' birmuncha ko’tariladi, ya’ni P₁ ga teng bo’ladi (2- rasm, b), diafragmadan o’tishi bilan oqimning statik bosimi R₂ gacha kamayadi, so’ngra yana ko’tariladi, lekin bosim P₁^' gacha qayta tiklana olmaydi. Bunga oqim yo’lidagi ishqalanishda va uyurma zonalarida oqim energiyasining bir muncha sarflanishi (o’zgarishi) sabab bo’ladi.
Statik bosimning o’zgarish grafigiga muvofiq aniqlanadigan bosimlar farqi P₁^' - P₂ ^' truba orqali o’tayotgan modda sarfini o’chlash uchun hizmat qiladi. Bosim farqi ∆= P₁^' - P₂ ^' ni aniqlash uchun amalda difmanometrdan foydalaniladi.(2-rasm).
Soplo. Oqim o’takdigan trubaga konsentrik ravishda kiygaziladigan voronkasimon to’siq soplo deyiladi. Bunday to’siqning old tarafida – diafragmada vujudga keladigan uyurmali harakat vau bilan bog’liq bo’lgan energiya va bosim kamayishi bo’lmaydi. Shuning uchun ham normal soplo diafragmaga nisbatan yuqori o’lchov aniqligiga ega.
Venturi soplosi. Venturi soplosi diafragmaga va normal soploga nisbatan ham yuqori aniqlikda sarf o’lchash imkoniga ega, chunki bunda soploning ikkala zonasida (kirish va chiqish) ham uyurmali harakat va u bilan bog’liq bo’lgan bosim kamayishi sodir bo’lmaydi.
Venturi soplosining kamchiligi uning qimmatroqligi, o’lchamlarining kattaligi va o’rnatish (montaj) ishlarining murakkabligidadir.
Tuzilishi jihatidan juda oddiy bo’lganligi uchun amalda ko’proq diafragmadan foydalaniladi.
ІІ Suyuq moddalar sarfini hisoblash. Modda sarfi bilan bosim tushishi
∆ P₁ = P₁^' - P₂ ^' orasidagi bog’lanish juda murakkab bo’lgani sababli, uning to’liq matematik ifodasini topib bo’lmaydi.
1, 2-rasmlar
Taqribiy ifodasi quyidagi shart-sharoitlarga amal qilgani holda, Bernulli tenglamasi asosida topiladi :
a) modda sarfini o’lchaydigan diafragmali truba gorizontal holda o’rnatiladi (1-rasm,a)
b) diafragma tufayli trubada vujudga keladigan bosim tushishi
∆P%=∆P/ P₁^'·100 % kichik miqdor deb faraz qilinadi.