О‘zbyekiston Ryespublikasi Oliy va О‘rta maxsus ta’lim Vazirligi



Download 2,2 Mb.
bet21/126
Sana14.02.2023
Hajmi2,2 Mb.
#910930
1   ...   17   18   19   20   21   22   23   24   ...   126
Bog'liq
Jahon iqt

2.3.3.-rasm. Savdo sharti.
I mport qilinayotgan tovarlar nisbiy taklifi egri chizig‘ining joylashuvi esa tyeskari bog‘liqlikni kо‘rsatadi: importning nisbiy narxi kо‘tarilganda, import qilinayotgan tovarlarga nisbiy talab kamayadi. Import qilinayotgan tovarlar nisbiy taklifi egri chizig‘i va eksport qilinayotgan tovarlar nisbiy taklifi egri chizig‘ining kyesishishi natijasida A nuqtada vujudga kyeluvchi nisbiy narx (Px/Pim) bu tovarlarning Qx/Qim nisbiy miqdorida savdo shartlarini ifodalaydi.
Savdo shartlari har bir mamlakatning eksporti va importi о‘zaro taklifi va о‘zaro talabi nisbatini ifodalaydi. Ular har bir mamlakatning eksport va import narxlari indyeksi nisbati nyegizida hisoblanadi va mamlakatning tashqi iqtisodiy siyosati, jumladan tashqi savdo siyosati uchun muhim yо‘naltiruvchi hisoblanadi. ToT=100 eksport va import narxlarining tyengligini bildiradi. Savdo shartlari indyeksining о‘sib borishi (ToT>100) mamlakat eksporti jami narxi import jami narxiga nisbatan ortganda har bir eksport qilingan tovar uchun yanada kо‘proq import tovarlar sotib olish mumkin bо‘lishini kо‘rsatadi. Avvalgidyek ekport miqdori hisobiga kо‘proq import hajmiga ega bо‘lish imkoniyati mamlakat farovonligini oshiradi. Savdo shartlari indyeksining kamayib borishi (ToT<100) mamlakat importi jami narxi eksport jami narxiga nisbatan ortganda har bir eksport qilingan tovar uchun yanada kamroq import tovarlar sotib olish mumkin bо‘lishini kо‘rsatadi. Avvalgidyek ekport miqdori hisobiga kamroq import hajmiga ega bо‘lish oqibatida mamlakat farovonligi pasayadi.
Nisbiy talab va taklifning bu nisbati har qanday alohida olingan tovar uchun ham, butun mamlakat bо‘yicha ham tо‘g‘ri bо‘ladi. Nisbiy talab va nisbiy taklif egri chizig‘idagi har qanday siljishlar yoki iqtisodiy о‘sish, yoki mamlakatlar о‘rtasida daromadning qayta taqsimlanishi paramyetrlarining о‘zgarishiga olib kyeladi. SHuning uchun savdo shartlarini iqtisodiy kо‘rsatkich sifatida quyidagi asosiy kо‘rinishlarda bо‘lishi mumkin:

• Tovar yoki sof bartyer savdo shartlari (commodity, net barter terms of trade) — ma’lum bir tovarning eksport va import narxlarining yoki barcha tovarlar bо‘yicha eksport va import narxlari indyekslarining nisbatidir.


ToT = Px/Pim


• Daromadni ifodalovchi savdo shartlari (income terms of trade) — mamlakatning jami eksportdan kyelgan tushum hisobiga qancha tovar import qila olishi salohiyatini kо‘rsatuvchi indyeks. Bu indyeks tovar savdo shartlarini eksportning miqdor indyeksi (Qx)ga kо‘paytirish orqali hisoblanadi. Bu indyeksning о‘sishi eksportdan tushumni ortishi hisobiga import qilish salohiyati ortishini kо‘rsatadi.


ToT = (Px/Pim) x Qx


• Omillar bilan bog‘liq savdo shartlari (factor terms of trade) — import narxlarini bir yoki bir nyecha ishlab chiqarish omillarining samaradorligi bilan bog‘lovchi, eksport tarmoqlarida samaradorlikni bir birlikka oshishi hisobiga qancha miqdorda qо‘shimcha import qilish mumkinligini kо‘rsatuvchi indyeks. Bu kо‘rsatkich tovar savdo shartlarini eksport tarmoqlaridagi samaradorlik indyeksiga (Qx) yoki ushbu mamlakatda eksport tarmoqlaridagi samaradorlik indyeksini import qilinayotgan mamlakat eksport tarmoqlaridagi samaradorlik indyeksiga nisbatiga (Qx/Qim) kо‘paytirish orqali hisoblanadi.

Download 2,2 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   17   18   19   20   21   22   23   24   ...   126




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish