O’zbtkiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi

1
. 
Uzatishning  “bir  tomonlama  qattiq  usuli
”  (7-rasm).  Bunday 
usulda  uzatishda  to‘p  asosan  pastdan,  ko‘rsatkich  va  o‘rta  barmoqlar 
bilan  ishlanadi.  Nomsiz  barmoqlarning  roli  unchalik  muhim  emas  yoki 
ular  to‘pga  umuman  tegmaydi.  Jimjiloqlar  to‘p  bilan  ishlashda 
qatnashmaydi. Katta barmoqlar esa oldinga yo‘naltirilgan (betaraf holda 
turadi)  va  shuningdek,  to‘pga  tegmaydi.  Amortizatsiyalash  va  to‘pga 
ishlov  berish  ishlari  yozilgan  barmoqlar  bo‘g‘inlari  harakatlari 
(himoyalash yozilish) bilan amalga oshadi. 
 
7-rasm 
 
Amalda 
esa, 
barmoqlarning 
faol 
boshlovchi 
harakatlarini 
(bo‘shashuvchi  rejimda  muskullar  ishi  hisobidan)  yozilgan  barmoqlar 
bo‘g‘inlarida  bo‘shashish  imkoni  yo‘q,  chunki  to‘p  bilan  ishlashdan 
oldinga  og‘ish  holatida  barmoqlarning  egiluvchan  elementlari  ishlashi 
sabablidir. Bundan tashqari, ishlov berishda to‘p  zich ushlab olinmaydi, 
shuning  uchun,  uning  uchish  tezligini  ham,  burchagini  ham  boshqarish 
qiyinlashadi. To‘p bilan ishlash amalda uning “pastdan” yoki  “pastdan-
orqadan” urib yuborishdan iborat bo‘lib qoladi. 
Bunda  zaruriy  uzatish  burchagini  ta’minlash  uchun  qo‘l  va 
gavdaning  to‘pga  nisbatan  joylashuvini  belgilovchi  ahamyatga  egadir. 
To‘pni orqaga uzatishda ozgina “yugurish” kerak, oldinga uzatishda esa 
to‘pni oldinda qoldirish lozim. Ma’lum shartlilik bilan bu yerda quyidagi 
qoida  amal  qiladi:  pasayish  burchagi  qaytarish  burchagiga  tengdir. 
Uzatishning  yo‘nalishi  to‘siq  qo‘yuvchi  tomonidan  osongina  “o‘qiladi”, 
bu ularning hujumlarga qarshi harakat qilish vazifalarini yengillshtiradi.