O’zbtkiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi

Murabbiyning  yetakchilik  qobiliyati
.  Yetakchilik  qobiliyatini 
yakka  hokimlikdan  farqlash  lozim.  Biri  ikkinchisi  bilan  bog‘liqligi  va 
taqozolanishiga qaramay, ular aynan bir tushuncha emas. 
Rasmiy  murabbiy  jamoaning  yetakchisidir,  biroq  norasmiy 
yetakchiga  ham  zaruriyat  tug‘iladi.  Yetakchi  bo‘lish  qobiliyati  – 
murabbiyning  eng  muhim  qobiliyati  hisoblanadi.  U  o‘quv-mashq  va 
musobaqa  jarayonlarini  aniq  tashkil  etishga,  ularning  ko‘pgina 
vazifalarini samaraliroq hal etish imkonini beradi. 
Agar murabbiy har xil yetakchi bo‘la olish san’atini egallagan bo‘lsa 
va vaziyatga mos ravishda o‘z yetakchilik qobiliyatini turlicha namoyon 
eta  olsa  yanada  yaxshi.  Bunga  ma’lum  darajada  murabbiyning 

---

32 
san’atkorlik  qobiliyatlari  yordam  beradi.  Yetakchilik  funksiyasini 
ro‘yobga  chiqarish  murabbiy  nufuzini  oshiradi,  biroq  u  o‘yinchilarning, 
ayniqsa,  yoshlarning  tashabbuskorligini  bo‘g‘ib  qo‘ymasligi  kerak. 
Murabbiy  hamma  joyda  va  hamma  vaqtda  emas,  balki  eng  muhim 
holatlarda, tajribaliroq kishining  yetakchiligi talab qilingan hollardagina 
ustunligini ko‘rsatishi lozim.
 
O‘yinchilarning 
xulq-atvorli 
bo‘lishida, 
tashabbuskorligini 
uyg‘otishda    sportning  o‘zi  tanlagan  turiga  jiddiy  munosabatni 
shakllantirish 
muhimroqdir. 
Bunda 
murabbiyga 
guruhdagi 
tarbiyalanuvchilarning tashabbuskorligiga yo‘l beruvchi, vaziyatga qarab 
“hammasi  me’yorda  bo‘ladigan”  hollarda  yetakchilik  qobiliyatini 
shakllantirish  kerak  bo‘ladi.  O‘quvchilar  tashabbuskorligini  to‘g‘ri 
yo‘naltira  olish,  ularning  mustaqilligi  va  faolligini  rag‘batlantirish, 
ba’zida  jamoani  o‘zi  yetaklagandan  ko‘ra  “Jamoa  o‘yinchi  tomonidan 
boshqarilgani” maqsadga muvofiqdir. 
O‘yinchilar  mustaqillikni  qanchalik  ko‘p  namoyon  qila  olsalar, 
ularning  yetakchilik  xususiyatlari  shunchalik  darajada  namoyon  bo‘lib 
boradi,  murabbiydan  esa  yuqori  darajadagi  yetakchilik  sifatlarini 
namoyon  etishi  talab  qilinmaydi.  Murabbiy  o‘yinchilar  bilan  o‘zaro 
munosabatda  ko‘proq  hamkorlik  va  sherikchilik  yo‘lini  tanlashi  kerak 
bo‘ladi.