O’zbkiston respublikasi xalq ta’limi vazirligi

Harbiy tashkilot 
Har bir Rim fuqarosi 16 yoshdan 46 yoshgacha 
zaruriyat tug’ilganda harbiy xizmatni o’tashga majbur 
edi. Odatda Rim qo’shini 4 legiondan iborat bo’lib, 
har bir legionni 4200 piyoda va 300 otliq tashkil qilar 
edi. Piyodalar nayza, keng qilich, to’rtburchak qalqon 
bilan qurollanib, temir qalpoq kiyar edilar. Har bir 
legionga latinlar va ittifoqchilarning kogortalari 
yordamga biriktirilar edi. Qo’shin tepasida konsullar 
turar edilar, ularga senatorlar yoki harbiy tribunlardan 
legatlar yordamchi sifatida berilar edi. Rim legionida 
birinchi qatorda 24 yoshgacha bo’lgan yigitlar nayza 
bilan, ikkinchi qatorda 24-30 yoshli, uchinchi qatorda 
keksa va tajribali 31-46 yoshgacha bo’lgan harbiy 
triariylar saflanib, jangga kirar edi. 
Rim qo’shinlarini dong’I ketgan mustahkam 
intizomliligi, ularning ko’p sonli g’alabalarining 
asosiy omili edi. Har bir legioner o’zi bilan belkurak 
va qoziq olib yurar edi. Harbiy lager to’rtburchak 
shaklida qurilib, 4 darvozali ikki ko’chadan iborat 
bo’lgan. Qo’shinda intizomni juda qattiq jazo va 
mukofotlar bilan saqlab turilar edi. O’zini ko’rsatgan 
legionerning ko’kragiga mis taxtacha (keyinchalik bu 
orden bo’lgan) taqib qo’yilar edi; legioner qo’lidagi 3-
4 qator bilakuzuk uning xizmatini rag’batlantiruvchi 

---

773 
belgi taqilar edi. Legioner uchun eng oliy mukofot 
deb, daraxt barglaridan qilingan gulchambar Rim 
fuqarosini o’limdan saqlab qolgani uchun berilar edi. 
Qamal qilinayotgan dushman shaharining devoriga 
kim birinchi bo’lib ko’tarilsa oltin toj bilan taqdirlanar 
edi. Lashkarboshi uchun oliy mukofot bu Rim 
shahridagi “Muqaddas yo’l” bo’ylab Kapitoliy 
tepaligida jang aravasida ko’tarilish edi. Zafar 
huquqini senat g’alaba qilgan lashkarboshiga berar 
edi. Agar g’alaba unchalik katta bo’lmasa zafar 
o’rniga “ovatsiya” (qarsak chalish bilan olqishlash) 
yoki kichik zafar belgilanar edi.