Ozbetinshe jumisi

Ozbetinshe jumisi

REJE:

• Кislota-asosli titrlash (protolitometriya)

Кislota-asosli titrlash (protolitometriya)

Кislota-asosli reaksiyalarga asoslangan barcha titrimetrik (hajmiy) aniqlashlar kislota-asosli titrlash usuliga kiradi. Bu usulda biror kislotaning titrlangan eritmasidan foydalanib, ishqorlarning miqdorini yoki ishqoming titrlangan eritmasidan foydalanib, kislotalarning miqdorini aniqlash mumkin. Shuningdek, kislota-asosli reaksiyalar bilan bog‘liq boshqa aniqiashlar hаm o'tkaziladi. Masalan, gidrolizlanish natijasida kuchli ishqoriy muhitga ega bo`ladigan va shuning uchun hат kislotalar bilan titrlanadigan Nа2СОз vа Na2B4O7 ga o'xshash ba'zi tuzlar, suvning qattiqligi, ammoniyli tuzlar, organik birikmalar tarkibidagi azotni aniqlash kabilar bunga misol bo‘ladi.

Кislota-asosli atsidimetriya usulining asosiy ish eritmalari kuchli kislotalar - HCl, НС104 yoki H2S04, alkalimetriya usulining asosiy ishchi eritmalari ishqorlar - NaOH, КОН yoki tetraalkil (tetrametil- tetraetil-, tetrabutil-) ammoniy gidroksidlar eritmasidir. Lekin bu moddalar boshlang'ich moddalarga qo'yiladigan talablarga javob bermaydi. Shuning uchun ularning titrlangan eritmalarini bevosita namuna tortimlari asosida tayyorlab bo'lmaydi. Bunday moddalarning taxminiy konsentratsiyali eritmalari tayyorlanib, ularning titri mа'lum titrli standart eritma yordamida aniqlanadi. Кislotalarning titrini aniqlash uchun qayta kristallanganda toza holda dastlabki moddalarga qo'yiladigan talablarga javob beradigan bura yoki soda ishqorlaming titrini aniqlash uchun esa, ko'pincha, oksalat kislota yoki qahrabo kislota ishlatiladi.

Кislota-asosli atsidimetriya usulining asosiy ish eritmalari kuchli kislotalar - HCl, НС104 yoki H2S04, alkalimetriya usulining asosiy ishchi eritmalari ishqorlar - NaOH, КОН yoki tetraalkil (tetrametil- tetraetil-, tetrabutil-) ammoniy gidroksidlar eritmasidir. Lekin bu moddalar boshlang'ich moddalarga qo'yiladigan talablarga javob bermaydi. Shuning uchun ularning titrlangan eritmalarini bevosita namuna tortimlari asosida tayyorlab bo'lmaydi. Bunday moddalarning taxminiy konsentratsiyali eritmalari tayyorlanib, ularning titri mа'lum titrli standart eritma yordamida aniqlanadi. Кislotalarning titrini aniqlash uchun qayta kristallanganda toza holda dastlabki moddalarga qo'yiladigan talablarga javob beradigan bura yoki soda ishqorlaming titrini aniqlash uchun esa, ko'pincha, oksalat kislota yoki qahrabo kislota ishlatiladi.

Titrlash uchun eritmalar tayyorlash

Xlorid kislotaning taxminiy 0,1 N eritmasini tayyorlash. Xlorid kislota dastlabki moddalarga qo'yiladigan talablarga javob bermaydi. Shuning uchun odatda uning taxminiy konsentratsiyali eritmasi tayyorlanib, uning titri buraning standart eritmasi yordarnida aniqlanadi. Xlorid kislotaning taxminiy 0,1 N eritmasini tayyorlash uchun laboratoriyada mavjud bo'lgan konsentrlangan kislotaning molyar konsentratsiyasini uning zichligi (р) bo'yicha ma'lumotnomadan (Ю.Ю. Луре. Справочник по аналитической химии. - М.: Ximiya, 1979) topamiz уа tayyorlanishi mo'ljallangan hajmli (Vl.) eritmani tayyorlash uchun talab etiladigan kislotaning hajmi quyidagi formula bilan hisoblanadi: