O’zbetinshe jumisi

A’jiniyaz atindag’I No’kis Ma’mleketlik Pedagogikaliq Instituti Ta’biyiy pa’nler fakulteti Biologiya qa’niygeligi 2-A kurs talabasi Yangiboeva Muxlisaniń botanika sistematika pa’ninen islegen:

O’ZBETINSHE JUMISI

Tayarlag’an: Yangiboeva Muxlisa

Qabillag’an: Eshemuratov Rahat

Askomitsetler haqqinda

01

Ashitqi zamariģi

02

Evrotsili tárizliler

03

Askomitsetsimonlar, qaltashali zamarıqlar (Ascomycetes) - arnawlı qapshıqlarda rawajlanıp jetiletuģun sporalar arqalı ko'biyiwshi zamarıqlar klası. 42000 den artıq túri bar. Ayrim túrleri jınısız jol menen túrli konidial sporalar payda etedi. Zamarıq mitseliysi bir yadro (gaplofaza) kletkalı hám qapshıq payda etiwshi qos yadro (diplofaza) kletkalı giflardan ibarat

Askomitsetsimonlardiń eń ápiwayı tuzilgen wákillerinde qaltalar tikkeley zigotadan jetiladi; bunda giflarniń eki kletkası hám kletka yadroları óz-ara qosılıp, zigota payda etedi, zigota bolsa óz gezeginde qaltalarģa aylanadı. Áyne waqıtta kopulyatsiya sebepli júzege kelgen zigota yadrosı reduksiya jolı menen izbe-iz bolına baradı. Nátiyjede eki yamasa úsh bóliniwden keyin tórtew yamasa segiz gaploid yadrolar, olardıń janında bolsa sol yadrolar sanına teń keletuǵın askosporalar payda boladı

Bunda zigotadan bir qaltashali jetiledi. Biraq kópshilik Askomitset de (ásirese denesindegi qaltashaları topar -topar bolıp ornalasqan wákillerinde) zigotadan bir emes, bir neshe qaltasha payda boladı. Askomitset tiykarınan dene dúzilisine hám tiykarinan qaltashali formasına uyqas halda bólinedi.

Olar jalańash qaltashalar, yaǵnıy tómen Askomitset (Gymnoasci), mevaxalta-chalilar (Carpoasci) hám lokuloaskomi-setlar (Loculoasci) dep atalıwshı ush genje klasqa hám de bir neshe shańaraqlarǵa bólinedi

Keń tarqalǵan, kópshilik saprofitlar topıraqta, túrli organik qaldıqlarda ushraydı, azıq-awqat ónimlerinde kóbeyip, olardı buzadı. Zamarrıq shóp denesinde jasaytuǵınlıq barlıq zamarıqlar askomitsetge kiredi.

Konidiya darilik kópshilik askomitset ósimlik, haywanlarda parazitlik etedi, sellyulozani hám hár túrlı sanaat ónimlerin jemirip ziyan keltiredi. Askomitset mikrobiologiya sanatinda fermentler, antibiotiklar hám basqa ónimler alıw maqsetinde paydalaniladi. Bir qansha túrleri (zammarrıq, strochok, tryufel hám basqalar ) den azıq-awqat retinde paydalaniladi