O’zbetinshe jumis tema: Tarbyaniń

Bala shaxsın tárbiyalawdıń shárt - sharayatları
Balalar jámáátin qáliplestiriw etikalıq tárbiya menen bekkem baylanıslı. Balalar óz qulıqlarınıń jámáát mápi menen baylanıslılıǵı haqqındaǵı bahoni esitediler. Bala jámáát pikiri hám bahsi menen esaplawsa, óziniń jámáát ushın zárúrlyatini sezsa, ol menen namıslansa, ulıwma turmıstıń jaǵımlı hám quwanıshlı bolıwı ushın intilsa, bul jámááttiń jetkilikli dárejede qálipleskenliginen dárek beredi.
Bala keliwi menen balalar komandasınıń aǵzası bolıp koladi, ol basqa balalar menen uynashi miynet etiwi, kelmekteı kerek bolsa qaptal basıwı úyrenip aladı.
Tárbiyashi hár bir balanıń qábiletin bólek bahalab barıwı kerek.
Keyinirek jámáátte turmıs tájiriybesiniń toplapishi nátiyjesinde «men», «meniki» túsiniginiń ornın «biz», «bizniki» degen túsinikler iyeleydi. Bul bolsa balalardıń ózin jámáát aǵzası dep túsinip alǵanınan hám óz shaxsı mápin ulıwma maqsetke buysundira alatuǵın dáwirinen baslanadı.
Jaqsı jora bulish,- bul basqalar menen ózin bir qatarda qoyıwı, olar tuwrısında ǵamxorlıq qılıw, usınıń menen birge sen jalǵız emessen, sen tuwrıngda basqalar da o'ylaydi, saǵan basqalar da ǵamxorlıq etedi degen mánisti ańlatadı.
Balalar jámáátin qáliplestiriw ushın málim shárt - sharayatlar zárúr esaplasadı. Bular :
bog'cha xızmetkerleriniń óz-ara xamjihat bolıwı ;
balalar ómirin shólkemlestiriw;
oyınshıqlardıń balalar jasına, qızıǵıwshılıqına sáykes keliwi hám de mikdor tárepten de balalar sanına tuwrı keliwi;
balalarda óz-ara tatıwlıq, g'amxurlik, jámiyetshilik, insaniylikni tárbiyalawǵa járdem beretuǵın shınıǵıwlar ;
balalar ushın hár túrlı qızıqlı xızmetlerdi tashkil etip barıw ;
- oila menen bekkem baylanıs ornatıw,
- bolalarga qulıq - atvor normaları hám qaǵıydaların uyretip barıw.
- balalar ortasında unamlı qayırqomlıq ortalıǵın jaratıw.
Sonday eken, mektepge shekem tárbiya jasındaǵı balalar jámáátine mudamı úlken adam basshılıq etedi. Bunda balalardıń háreketleri málim tárepke jóneltiriledi, basqarıladı.
Mektepge shekem tárbiya jasındaǵı balalarda.jámiyetshilik munasábetleriniń baslanǵısh belgileri etikalıq sapalardıń quramalı toparı bolıp tabıladı.
Buǵan balalardıń doslasıwı, birge oynaw hám miynet qılıw qálewi, qábileti, basqalardıń qálewi qızıǵıwshılıqı menen esaplawıwı, bir-birine járdem bere alıwı, tapsırmanı hújdan menen orınlawı, zat hám buyımlardı asırawı sıyaqlı etikalıq sapalar kompleksi kiredi.
Bunday sezim - tuygu, oyda sawlelendiriw, túsinikler bala shaxsınıń social jóneltirilgen hodda takllanishiga járdem baradı, balada adamgershiliktiń dáslepki úlgileri qáliplesiwine tásir etedi.
Balalarda tárbiyalanatuǵın etikalıq ayrıqshalıqlar, xulh-atvor qaǵıydaları arasında adamgershilik zárúrli orın tutadı. Adamgershilik sezimi etika normaları hám qaǵıydaların úyretiw tiykarında rawajlanadı. Onıń ushın balalardı jaqsı islerdi etiwge uyretip barıw zárúr. Tárbiyashi kishkene balalarǵa ayırım minez-qulqlardı syujetli oyınshıqlar menen oynaw arqalı kórsetedi. Sonıń menen birge, tárbiyashi balalardı qatarlasları menen qutlıqlawǵa, hámmelerin jańa kelgen kisiniń sálemine juwap beriwine ádetlentiredi, kesel balaǵa xat jazıwdı, oǵan súwretler jiberiwdi yamasa telefon qılıwdı usınıs etedi.
Baqshada balalardıń tuwılgap kúnlerin bayramlaw dástúrı óz-ara munasábetlerge shın júrektenlik kiritedi.