Өзбектан республикасы жоқары ҳӘм орта арнаўлы билимлендириў министрлиги

INTERNETTE ISLEWDI TA’MIYNLEWSHI PROGRAMMALAR INTERNET EXSPLORER BROWZERI
Reje:

1. 
   Internette islewdi ta’miynlewshi programmalar
   
2. 
   Internet Exsplorer browzeri
   
3. 
   Internette mag’lıwmatlardan nusqa alıw
   

Ha’zirgi ku’nde Internettin’ WWW xızmeti ku’nnen-ku’nge rawajlanıp tolıq mag’lıwmatlar deregine aylanıp barmaqta. Onın’ ja’rdeminde qa’legenshe mag’lıwmatlardı izlep tabıw, olardan paydalanıw, za’ru’r bolsa nusqalar alıw mu’mkin. Internettin’ usı xızmet tu’rinen paydalanıw ushın da’slep klient kompyuterinde tap sonday imkaniyatlardı jaratip beriwshi arnawlı programma ta’miynatı bolıwı za’ru’r. Bunday programma ta’miynatı browzerler (brousers) dep ataladı.

En’ birinshi browzer CERN (Evropa Fizika Izertlewleri Orayı) xızmetkeri Tim Berner ta’repinen jaratılg’an. En’ birinshi grafik mag’lıwmatlardı ekranda su’wretlewshi browzer Mosaic Amerikanin’ NSKA (Milliy Super Esaplaw Orayı) da Mark Andrisson ha’m bir neshe talabalar ta’repinen islep shıg'ılg’an. Browzer bul inglizshe so’z bolıp ko’riwdi ta’miynlew yaki ko’rsetiw ma’nisin an’latadı. Dunyada en’ ko’p paydalanılatug’ın browzerler Netscape Communication ha’m Internet Exsplorer esaplanadı.
Bu’gingi ku’nde Netscape ha’m Internet Exsplorer den tısqarı ja’ne ko’plep Opera, FMSD Friadna, MS ICE, Webselerator, AtGuard, AtUiper kibi broezerler bar.
Browzerlerge qoyılatug’ın tiykarg’ı talaplardan biri bul internettin’ WWW xızmetindegi mag’lıwmatlar jaylasqan web betlerdi qaysı texnologiya ja’rdeminde islewinen ha’mde qaysı programmalastırıw tilinde jazılıwına qaramastan onnan tolıq paydalanıw imkaniyatların jaratıp beriwi. Bul talapqa ha’mme browzerlarde juwap bere almaydı. Bug’an mısal etip Netscape Communication nin’ Microsoft kompaniyasinın’ o’nimi bolg’an Visual Basic Script tili qollanılg’an web betlerdi ekranda ko’rsete almawın keltiriw mu’mkin. Internet Exsplorer Browzeri qa’legen web betti hesh qanday problemalarsız koriw ha’m onnan tolıq paydalanıw imkaniyatın beredi. Internet Exsplorer de tiykarınan Windows OS nan paydalanıwshılar ko’birek paydalanadı.
WWW tarmag’ındag’ı mag’lıwmatlardan paydalanıw ushın tek browzerlerdin’ xızmeti kemlik qıladı. Yag’nıy audio ha’m video hu’jjetlerdi su’wretlewshi operativ programmalar da bar. Bul programmalar serverlerde jaylasqan yaki tuwrıdan-tuwrı uzatılıp atırg’an audio ha’m video hu’jjetlerden paydalanıwg’a imkaniyat jaratadı. Real player, Quck player, Cosmo player, Media player 2 usı wazıypanı orınlawadı.
U’lken ko’lemdegi mag’lıwmatlardı saqlaw ha’m olardı aralıqtag’ı kompyuterlerge uzatıw ushın xızmet etiwshi Internettin’ FTR xızmetinen de browzerler ja’rdeminde paydalanıw mu’mkin. WWW xızmetinde aralıqtan sa’wbetlesiw imkaniyatın jaratıwshı chat programmaları telefon baylanısı ornın baspaqta.

Internet Exsplorer menen islew

Internet Explorer programması menen islew ushın programmanın’ belgisinde mısh tu’ymesin shertin’. Na’tiyjede ekranda programmanın’ to’mendegi aynası payda boladı (1-su’wret). Ayna basında menyu qatarı jaylasadı. Programma menyui Fayl, Pravka, Vid, İzbrannoe ha’m Spravka komandalarınan turadı. Ekinshi qatarda a’sbaplar paneli jaylasqan. Internet penen islegende ko’birek a’sbaplar panelinen paydalanıladı. To’menirekte adres qatarı ha’m mag’lıwmatlar aynası jaylasqan.
Internette qandayda bir mag’lıwmattı oqıw ushın Adres qatarında za’ru’r bet ma’nzilin kiritesiz. Ma’selen adresler qatarında yahoo.com adresin kiritip ko’rin’. Na’tiyjede usı bet izlenedi. To’mengi jag’day qatarında «Adres tabıldı, Juwaptı ku’tin’» degen mag’lıwmattı an’latıwshı xabar payda boladı. Ekranda bir neshe minuttan son’ bet payda boladı. Za’ru’r bolg’an mag’lıwmatlardı tan’lap oqıwın’ız mu’mkin. Bette gipertekst astına sızılg’an boladı ha’m ren’i de tiykarg’ı tekstten parqlı boladı. Qandayda bir mag’lıwmat Sizge za’ru’r bolsa, siz onı ko’shirip alıwın’ız mu’mkin.

Programma jumısın toxtatıw ushın programma aynasındag’ı Zakrıt tu’ymesin basıw jeterli.

Misal retinde to’mendegilerdi orınlan’.

1. 
   Internetke kirin’
   
2. 
   Internet programmasın iske tu’sirin’
   
3. 
   Youthcenter. Freenet.uz betin shaqırın’
   
4. 
   Bet penen tanısın’, gipertekstlerdi oqıp ko’rin’
   
5. 
   Arnawlı tu’ymeshelar ja’rdeminde betlerdi qaytarıp ko’rin’
   
6. 
   Betti katalogqa kiritip qoyın’
   
7. 
   Betti jan’alan’
   
8. 
   Internet programmasınan shıg'ın'
   
9. 
   Ornatılg’an baylanıstı toxtatın’