Өзбекстан республикасы жоғары және орта арнаулы білім беру уәзірлігі

тәрбие процесінің бағыттары мыналар:
1. Тәрбиенің мақсат-міндеттеріне сай жеке адамды жан-жақты дамыту.
2. Оқыту процесінде оқушыларды қоғамдық мәдениет пен рухани бай-
лықтарды игеруге үйрету.
3. Оқушыларды еңбексүйгіштікке тәрбиелеу.
4. Оқушылардың коллективте қарым-қатынасқа кірісуін қалыптастыру.
5. Оқушылардың танымдық қызметін ұйымдастырып, санасын дамыту.
6. Баланың адамгершілік сипаттарын, ақыл-ой парасатын жан-жақты үй-
лесімді қалыптастыру.
7. Кейбір оқушылардың жағымсыз іс-әрекетіне тыйым салу.
Тәрбие процесі мектепке дейін басталып, мектепте және мектептен кейін 
де жалғасады. Былайынша айтқанда, өмір бойы созылады. Тәрбие процeci
комплексті, секірмелі, қайшылықты болады.
Тәрбие процесі 
екі жақтылық функцияға ие. 
Тәрбиеші балаға объект 
ретінде педагогикалық ықпал жасайды, яғни тәрбиелейді. Ал, бала белгілі 
әрекет жасайтын, мінез-құлық нормаларын бойына сіңіретін, жолдастарымен, 
коллективпен арадағы қатынастарда ұстанатын линияларды өзі анықтайтын 
тәрбие субъектісі ретінде де көрінеді.
Мектептегі тәрбие процесінің ерекшелігі – келешекті көздегендігі және 
нақты мақсаттылығында. Мектеп коллективі, ата-аналар, қоғамдық ұйымдар 
және жұртшылық барлық уақытта бірдей белгілі бір мақсатта балалармен 
тәрбие жұмысын алып барады.
Тәрбие процесінде баланың жеке басы белсенділігінің ең жоғары форма-
сы оның өзін-өзі жетілдіруге, тәрбиелеуге ұмтылуы болып табылады. 
Өзін-өзі тәрбиелеу 
–
 
өз мінез-құлқына өзі баға бере алуды, басқалар-мен 
салыстыра алуды көздейдi. Бұл жағдайда адам субъектке айналады. Өзін-өзі 
тәрбиелеу жасөспірiм шақтан басталады. Тәрбиешi оқушыға өзін-өзі тәр-
биелеуде көмек беріп, жеке программаларын жасауда басшылық жасайды.

---

99 
Тәрбие процесінің заңдылықтары мен қозғаушы күштерi тәрбие тиімді-
лігін арттыруда өте қажет екенiн білу – әрбір тәрбиешiнің мiндетi. Себебі бұл 
процесс тәрбие жұмысының бағыттылығын арттырады, мұғалімдер мен оқу-
шылар коллективтері қызметтерiн жандандырып, олардың қоғамдық белсен-
дiктерi мен еңбекке құштарлықтарын дамытып, педагогикалық еңбектің соң-
ғы қорытынды нәтижесін көре білуге мүмкіндiк береді.