Өзбекстан республикасы жоқары ҳәм орта арнаўлы билимлендириў министрлиги

1.4. Суў өлшеўши түйин.
Имаратқа кириў майданшасындағы суўдын көлеми ҳәм сарпын есаплаў ушын суў өлшеўши түйин колланылады. Ол запорлы арматура ҳәм тексерип-ағызыўшы кранлардан ибарат болады. Суў өлшеўши туйин айланба линиялы ямаса туйық болыўы мүмкин. Айланба линиялы тармақ имаратқа кириў майданшасы биреў болған жағдайда,ишки өртти өшириў ушын қурылады.
Максималь саатлық сарпына қарап суў өлшеўши түйин таңланып, пайдаланыўға рухсат етиледи.
q^с_т = ( q^с_u * U ) / (1000 * T), бул жерде
q – Тутыныўшының суў сарыплаў нормасы, (л/саат),
U – Имаратта жасаўшылар саны,
T – 24 саат.
q^с_т = 180 * 96/ 1000 * 24 = 0,72 л/саат
суў өлшегиш түйиндеги напордың жоғалыўы:
h_сч = S * (q^c)², бул жерде
S – суў өлшегиш түйиндеги гидравликалық қарсылық
q^c – Имараттағы суў сарпының есабы (л/с).
Напордың жоғалыўында крыльчатый суў өлеўши түйин болыўы мүмкин. ≤5 м.
Қабыл етемиз d_y = 20 мм, S = 5,8 м/(л/с)²
h_сч=5,8*0,774²=3,4м
1.5 Тармақлардың гидравликалық есабы

Есаплаў участкасы саны	Прибор Саны	P^c * N	Α	Участка есаплаў сарпы, q^c	Труба диаметри d мм	Участка тезлиги, v,м/с	Участка узынлығы М	Напордың жоғалыўы
								Салыстырмалы i мм /м	Узынлығы бойынша, hl
1	2	3	4	5	6	7	8	9	10
1-2	1	0,011	0,2	0,18	15	0,98	1,5	242,1	0,363
2-3	2	0,022	0,219	0,2	15	1,09	1,0	294,6	0,295
3-4	3	0,033	0,243	0,22	15	1,22	3,6	373,8	1,346
4-5	6	0,066	0,298	0,27	20	0,74	3,0	95,8	0,402
5-6	9	0,099	0,341	0,31	20	0,88	3,0	134,1	0,469
6-7	12	0,032	0,384	0,34	20	1,03	3,0	178,5	0,535
7-8	24	0,264	0,502	0,45	20	1,32	3,0	288,3	0,86
8-9	36	0,396	0,610	0,55	20	1,62	3,0	430,7	1,3
9-10	72	0,792	0,860	0,77	20	2,35	6,0	911,3	5,47
									Жәми 11,04
Ввод	72	0,792	0,860	0,77	50	0,57	20,0	24,7	5,47

6. 
   Суÿды көтерип бериўши насос таңлаў
   

Сыртқы суў тармағындағы напорды гарантиялық напор менен салыстырыў зәрүр. Егер гарантиялық напор жетерли болмаса, онда насос орнатпалары қолланылады. Ис өнимдарлығы ҳәм насос напоры тармақларды гидравликалық есаплаўдан өткизгеннен кейин анықланады. Насос қурылмаларын жасаў имаратлары астында жайластырыўға болмайды.Насос қурылмасы айланба линия, установка задвижкалар ҳәм қайтпалы клапанлардан турады.
Талап етиўши напор:
H_тал.ет = H_геом + h_узын + h_жерг.ж + h_сч + h_вв + H_еркин,

бул жерде

H_геом – Насостың суў бериў көшериндеги ең жоқарғы приборға шекемги геометриялық бийиклиги;
H_узын -сумма узынлықтағы жоғалыў ;
H_жерг,ж -жергиликли жоғалыў (30% h_дл );
h_сч - суў өлшегиштеги жоғалыў;
h_вв –кириў тармағындағы жоғалыў;
H_ер. -еркин напор.
H_тал,ет =11,04 +20 + 3,312 + 3,4 + 5,47 + 2 = 48,5 м.
Насос:
H_нас = H_тал.ет - Н_гар = 48,5 - 35 = 13,5 м

Қабыл етемиз, насос К20, q^c = 0,77 л/с, H_нас =13,5 м.

2.Турақ жайдыҢ ишки канализациясы

Солай етип канализацияны есаплаўға канализация тармақларын трассировкалаў, участкадағы ағып кетиў сарпын анықлаў, участканың узынлық ҳәм диаметри, олардың толыўы киреди.

2.1.Канализация тармағын трассировкалаў ҳәм стояклардың жайласыўы.

2. 
   Канализация тармағын есаплаў
   

Турақ жайларда ишки канализация системасында шойын ҳәм пластмасса трубалар қолланылады. Алып кетиўши трубалар дийўал менен полдан бийик етип 0,035 қыялықта болса d=50 труба ҳәм 0,02 қыялықта болса d=100 труба жатқызылады. Егер стояқка бир унитаз жалғанған болса, онда оның диаметри 100 мм ден киши болмаўы керек.

Ағызып кетиўши труба прокладкасы пол асты геометриялық 0,02-0,035 қыялықты өз ишине алады. Шығарыўшы трубадағы тармақ стояклар менен қыя тройниклер ҳәм крестовина жәрдемиде 45⁰ ҳәм 60^о қыялықта жалғанады. Шығындылар ушын стояклар көше канализация қудығында 0,02-0,035.
қыялықта жатқызылады. Трубаның қойылыў тереңлиги жердиң тоңлаў тереңлигинен 0,7 м ден кем болмаўы керек.Шығарыў узынлығы көшедеги гүзетиў қудығы көшерине шекем 6-10 м асып кетпеўи керек, трубаның диаметрине байланыслы болады.
Ишки канализация ушын стоякларды қурыўда d=100, ал шығарыўшы труба ушын d=50 труба қолланамыз.
Имарат ишиндеги приборлар саны:
4 эт. * 3 кв. * 4 приб. 2 N = 96 приб.
Максимал секундлық сарпланыў:
q^с_о = 0,18 л/с. (смеситель ванна + раковина)
Тәсир мүмкинлиги:
Р^с = q^c_hr,u * U / 3600 * q^с_о * N
Р^с = 5,6 * 96 / 3600 * 0,18 * 96 = 0,0086
N* Р^с = 96 * 0,0086 = 0,825 Ыссы суў сарпы есапқа алынбаған
= 0,872
Максималь секундлқ суў сарпы:
q^с = 5 * q^с_о * = 5 * 0,18 * 0,872 = 0,78 л/с

Табылған ағыўшы суйықлық сарпы ҳәм қабылланған диаметри бойынша, ағыўшы суйықлық ҳәрекетиниң тезлиги ҳәм канализация трубопроводының гидравликалық есабы ушын номограммасы бойынша толтырылыўы анықланады.

Қабылланған материал ҳәм трубаның диаметри, толтырылыў ҳәм ҳәрекет тезлигиниң белгили муғдары арқалы минималь қыялық аныкланады,бул қыялық есапқа алынған ҳалда канализация трубопроводлары гидравликалық есабы ушын номограммаға муўапық трубалар жайластырылыўы тийис.Бунда төмендеги шәрт орынланыўы тийис:
____
V * Ö h / d > 0,6
Канализация есаплаў натийжелери төмендеги таблицадан ибарат:

№ участка	l, М	I	V, м/с	q, л/с	d	h/d	i * l, М	Отметка
								басл. Точка	Кейин.точка
1	2	3	4	5	6	7	8	9	10
Выпуск-КК1	4,0	0,008	0,60	0,78	150	0,3	0,032	18,1	18,0
КК1-КК2	16,0	0,008	0,60	0,78	150	0,3	0,128	18,0	17,8
КК2-КК3	36,0	0,008	0,60	0,78	150	0,3	0,288	17,8	17,5

Ҳәўли канализациясының бойлама кесимиң схемасы.

NP көбеймесине байланыслы болған  мәниси
Қосымша– 1

NP		NP		NP		NP	
Менее 0,015 0,015 0,016 0,017 0,018 0,019 0,020 0,021 0,022 0,023 0,024 0,025 0,026 0,027 0,028 0,029 0,030 0,031 0,032 0,033 0,034 0,035 0,036 0,037 0,038 0,039 0,040 0,041 0,042 0,043 0,044 0,045 0,046 0,047 0,048 0,049 0,050 0,052 0,054 0,056 0,058 0,060 0,062 0,064 0,066 0,068 0,070 0,072 0,074 0,076 0,078 0,080	0,2 0,202 0,205 0,207 0,210 0,212 0,215 0,217 0,219 0,222 0,224 0,226 0,228 0,230 0,233 0,235 0,237 0,239 0,241 0,243 0,245 0,247 0,249 0,250 0,252 0,254 0,256 0,258 0,259 0,261 0,263 0,265 0,266 0,268 0,270 0,271 0,273 0,276 0,280 0,283 0,286 0,289 0,292 0,295 0,298 0,301 0,304 0,307 0,309 0,312 0,315 0,318	0,082 0,084 0,086 0,088 0,090 0,092 0,094 0,096 0,098 0,100 0,105 0,110 0,115 0,120 0,125 0,130 0,135 0,140 0,145 0,150 0,155 0,160 0,165 0,170 0,175 0,180 0,185 0,190 0,195 0,20 0,21 0,22 0,23 0,24 0,25 0,26 0,27 0,28 0,29 0,30 0,31 0,32 0,33 0,34 0,35 0,36 0,37 0,38 0,39 0,40 0,41 0,42 0,43	0,320 0,323 0,326 0,328 0,331 0,333 0,336 0,338 0,341 0,343 0,349 0,355 0,361 0,367 0,373 0,378 0,384 0,389 0,394 0,399 0,405 0,410 0,415 0,420 0,425 0,430 0,435 0,439 0,444 0,449 0,458 0,467 0,476 0,485 0,493 0,502 0,510 0,518 0,526 0,534 0,542 0,550 0,558 0,565 0,573 0,580 0,588 0,595 0,602 0,610 0,617 0,624 0,631	0,44 0,45 0,46 0,47 0,48 0,49 0,50 0,52 0,54 0,56 0,58 0,60 0,62 0,64 0,66 0,68 0,70 0,72 0,74 0,76 0,78 0,80 0,82 0,84 0,86 0,88 0,90 0,92 0,94 0,96 0,98 1,00 1,05 1,10 1,15 1,20 1,25 1,30 1,35 1,40 1,45 1,50 1,55 1,60 1,65 1,70 1,75 1,80 1,85 1,90 1,95 2,00 2,10	0,638 0,645 0,652 0,658 0,665 0,672 0,678 0,692 0,704 0,717 0,730 0,742 0,755 0,767 0,779 0,791 0,803 0,815 0,826 0,838 0,849 0,860 0,872 0,883 0,894 0,905 0,916 0,927 0,937 0,948 0,959 0,969 0,995 1,025 1,046 1,076 1,096 1,120 1,144 0,168 1,191 1,215 1,238 1,261 1,283 1,306 1,328 1,350 1,372 1,394 1,416 1,437 1,479	2,2 2,3 2,4 2,5 2,6 2,7 2,8 2,9 3,0 3,1 3,2 3,3 3,4 3,5 3,6 3,7 3,8 3,9 4,0 4,1 4,2 4,3 4,4 4,5 4,6 4,7 4,8 4,9 5,0 5,1 5,2 5,3 5,4 5,5 5,6 5,7 5,8 5,9 6,0 6,1 6,2 6,3 6,4 6,5 6,6 6,7 6,8 6,9 7,0 7,1 7,2 7,3 7,4	1,521 1,563 1,604 1,644 1,684 1,724 1,763 1,802 1,840 1,879 1,917 1,954 1,991 2,029 2,065 2,102 2,138 2,174 2,210 2,248 2,281 2,317 2,382 2,386 2,421 2,456 2,490 2,524 2,588 2,592 2,626 2,860 2,898 2,728 2,780 2,793 2,826 2,858 2,891 2,924 2,956 2,989 3,021 3,058 3,085 3,117 3,149 3,181 3,212 3,244 3,275 3,307 3,338

Насослардың техникалық характеристикасы

Қосымша– 2

Насос маркасы	Суў бериў QH, м^3/ч	Напор HH, м	Валдың айланыў тезлиги, мин^-1	Қуўатлылық Nдв, кВТ
1,5 К-8/19 (1,5 К-6)	6 11 14	20,3 17,4 14,0	2900	1,5
2К-20/18 (2К-9)	11 10 22	21,0 18,5 17,5	2900	2,2
2К-20/30 (2К-6)	10 20 30	34,5 20,8 24,0	2900	4,0
3К-6	30,6 45,0 61,0	58,0 54,0 45,0	2900	17,0

Санитарниялық прибордағы сарпланыў нормасы

Қосымша – 3

Санитариялық приборлар	Суў сарпы, л/с		Прибор алдындағы минималь еркин напор, H	Саатлық суў сарпы, л/с		При-бор-дан стояк сарпы qo, л/с	Минималь диаметри (өтиў шәрти), мм
	Улыў- ма q ^улo	Музд. ҳәм суўық q^мo qсo		Улыў- ма q ^улo	Музд. ҳәм суўық q^мo qсo		Прибор подвод-калары	Жыйнаўшы трубо-провод
Раковина суў бөлистириўши краны менен D= 15 мм	0,2	0,2	0,03	250	145	0,3	10	40
Мойка смеситель менен	0,2	0,14	0,02	180	100	1,0	10	50
Ванна смеситель менен ( ванна ҳәм умывальник ушын)	0,3	0,2	0,03	300	200	1,1	15	40
Суў–қыздырғыш	0,3	0,3	0,04	200	200	1,1	10	40
Унитаз, ағызыўшы бачогы менен	0,1	0,1	0,05	83	83	1,6	10	85