«O’zbеknеftgaz» Milliy Xolding Kompaniyasi

6.1.7. Kollektorlarning suyuqlikni o’tkazuvchanligi 
 
Mahsuldor qatlamlarning kollektorlik xususiyatlarini o’rganishda ularning 
suyuqlik o’tkazuvchanligini bilish muhim. Bu parametr quduq ochgan qatlam 
filtratsiyasining qiymatini va mahsuldorligini ifodalaydi. Suyuqlik o’tkazuvchanlik 
qatlamning mutlaq o’tkazuvchanligi (K
o’
) va foydali qalinligi(h) ko’paytmasining 
qatlam suyuqligi qovushqoqligiga (

) nisbati orqali hisoblanadi: K
o’
·h/

. 
Suyuqlik o’tkazuvchanlik qiymati
(K
o’
·h/

) kollektorning ma’lum bir 
qovushqoqlikdagi suyuqlikni vaqt birligida bosimlar farqi 0,1 MPa ga teng bo’lganda 
o’zidan o’tkazish qobiliyatini ko’rsatadi. 
Qatlamning suyuqlik o’tkazishi to’g’risidagi ishonchli ma’lumotlarni kon 
sanoati tadqiqotlari orqali (masalan, bosimning tiklanish egri chizig’i yoki indikator 
yordamida tuzilgan egri chiziq yordamida) olish mumkin. Lekin qatlam ichidagi 

---

129 
qatchalar quduqni sinash chog’ida ishtirok etmasligi yoki qayd qilingan 
tadqiqotlarning bir qator quduqlarda bajarilmasligi oqibatida amaliyotda ba’zi 
parametrlarni aniqlash imkoniyati bo’lmaydi. 
SHunga ko’ra jinslarning suyuqlik o’tkazuvchanligi quyidagicha aniqlanadi. 
Dastlab geofizik va laboratoriya tadqiqotlari yordamida jinslarning o’tkazuvchanligi 
ma’lumotlari olinadi; so’ngra qatlamning foydali qalinligi kon-geofizikasi va kernni 
o’rganish dalillari bilan belgilanadi; qatlam nefti qovushqoqligi laboratoriya 
sharoitlarida katta chuqurlikdan olingan neft namunalari orqali aniqlanadi. Qatlam 
to’g’risidagi bunday ma’lumotlarni unda joylashgan hamma quduqlar bo’yicha 
to’plash yaxshi natija beradi. 
Olingan ma’lumotlar har bir quduqning rejada ko’rsatilgan joyiga yozib boriladi. 
So’ngra eng oddiy usullarda turli uchastkalardagi qatlamning filtratsiya 
xususiyatlarini ifodalovchi suyuqlik o’tkazuvchanlik izochiziqlari chiziladi. 
Masalan, 
Romashkin 
konida 
D
1
gorizontdagi 
jinslarning 
suyuqlik 
o’tkazuvchanlik qiymati keng chegarada o’zgaradi -1 dan 600 birlikkacha (1,02

10
-12
m
2

sm/MPa

s). 
Kon-geologiyasi laboratoriyasida olib borilgan tadqiqotlar turli tipdagi 
kollektorlar bir-biridan suyuqlik o’tkazuvchanligi bilan farqlanishini ko’rsatdi. 
Masalan, alevrolitlardan tarkib topgan kollektorlarning suyuqlik o’tkazuvchanlik 
qiymati 25 birlikdan kichik bo’lib, qatlamning foydali qalinligi 3-5 m dan oshsa, bu 
qiymat 
biroz 
ko’payishi 
mumkin. 
Qumtosh 
kollektorlarning 
suyuqlik 
o’tkazuvchanligi odatda 25 birlikdan yuqori, uning qiymati foydali qalinlik 2,0 m dan 
kam bo’lganda pasayadi. 
Suyuqlik o’tkazuvchanlik qiymatini aniqlash va xaritasini tuzish qatlam bo’ylab 
kollektorlar xususiyatlarining o’zgarish qonuniyatlarini o’rganishda yordam beradi. 
Suyuqlik o’tkazuvchanlik xaritasi qatlamning ayrim uchastkalariga haydalgan suv 
ta’sirining samarasini aniqlash va mahsuldor qatlamning kollektorlik va filtratsiya 
xususiyatlarini baholash imkonini beradi. 
Ushbu parametrning bir xil qiymatlari o’tkazuvchanlikning va foydali 
qalinlikning eng yuqori va eng past miqdorlarida o’zgarishsiz qolishi mumkin. SHu 
sababli suyuqlik o’tkazuvchanlik parametridan foydalanishda foydali qalinlik va 
o’tkazuvchanlikning eng past va eng yuqori qiymatlarini hisobga olish zarur. 
O’tkazuvchanlikning yoki foydali qalinlikning eng yuqori yoki eng past qiymatlarida 
suyuqlik o’tkazuvchanlik qiymatlari bir hil miqdorga ega bo’lsa, ulardan hisoblash 
ishlarida foydalanib bo’lmaydi.