«O’zbеknеftgaz» Milliy Xolding Kompaniyasi

5.28-rasm. Ko’tarilmani sbros (rasmning shap qismi) va vzbros (rasmning o’ng qismi) 
bilan murakkablashgan printsipial sxemasi 
(M.A.Jdanov, 1981): 1 – qatlam izogipslari, m; 
2 – qatlamning ustki qismini buzilishlar yuzasi bilan kesishgan shiziqlarining gorizontal 
proektsiyasi 

---

92 
5.29-rasmda ko’ndalang sbros bilan murakkablashgan antiklinal burmaning 
struktura xaritasi va u bo’yicha tuzilgan kesma keltirilgan. Kesmani tuzishda shuni 
nazarda tutish kerakki, yuqoridagi blokning tayanch gorizontining ustki qismi (5.29-
rasm, chapda) buzilish yuzasi bilan a
1
nuqtada chegaralangan, ya’ni bu izning a nuqtadan kesma chizig’iga chiqarilgan 
perpendikulyari bilan kesishgan. Pastdagi blokning tayanch gorizonti esa buzilish 
yuzasi bilan b
1
nuqtada, ya’ni bu izni b nuqtada kesmaga tushirilgan perpendikulyari 
bilan kesishgan nuqtasi bilan cheklangan. 
Ko’ndalang yo’nalishdagi vzbros (5.30-rasm) bilan buzilgan antiklinal 
burmaning struktura xaritasi bo’yicha kesma tuzishda shuni inobatga olish kerakki, 
ya’ni vzbros blokidagi (5.30-rasm, chapda) tayanch gorizontning ustki qismi buzilish 
yuzasi bilan s
1
nuqtada chegaralanadi, ya’ni bu yuzaning kesma chizig’iga s 
nuqtadan tushirilgan perpendikulyar bilan kesishgan nuqtasiga to’g’ri keladi. Surilma 
osti bloki (5.30-rasm, o’ngda) d
1
nuqtada 

ya’ni bu yuzaning kesma chizig’iga d 
nuqtadan tushirilgan perpendikulyar bilan kesishgan nuqtasida chegaralanadi. 
Dizyunktiv (uzilmali) buzilishlar bilan murakkablashgan tayanch yuzaning 
struktura xaritasini tuzishda quyidagilarga amal qilish kerak: 
1) sbros va vzbros mavjud bo’lganda izogipslarning uzilishi kuzatiladi; 
2) sbros mavjud bo’lganda buzilish chizig’ining gorizontal proektsiyalarining 
oralig’ida joylashgan uchastkada tayanch yuza bo’lmaydi; 
3) agar vzbros mavjud bo’lsa, unday sharoitda buzilish chizig’ining 
proektsiyalari oralig’ida tayanch yuza ikki sathda takrorlanadi; 
4) sbrosli buzilish bo’lganda, buzilish chizig’ining ikkita gorizontal proektsiyasi 
tekis to’g’ri chiziqlar bilan ifodalanadi va ularning orasida tayanch yuza izogipslari 
bo’lmaydi;