SigmundFrod, Jin-MarkCHarkodlarningpsixodinamiknazariyasi77.
«SHaxs» tushunchasipsixologiyadaengko‘pqo‘llaniladigantushunchalarsirasigakiradi. Psixologiyao‘rganadiganbarchafenomenlaraynanshutushunchaatrofidaqaydetiladi. Insonruhiyolamiqonuniyatlaribilanqiziqqanharqandayolimyokitadqiqotchihamshaxsningijtimoiyligivaaynanjamiyatbilanbo‘lganaloqasimasalasinichetlabo‘tolmagan.
|
SigmundFrodvaJin-MarkCHarkod78
|
SHunialohidata’kidlashlozimki, «Homo sapiens» - «aqllizot» tushunchasinio‘zidaifodaetuvchijonzotningpaydobo‘lganigataxminan 40 mingyildanoshibdi. Budavrdaolimlarninge’tirofetishlaricha, 16 mingavlodalmashganemish. Darvinta’biribilanaytganda, tabiiytanlanishjarayonidaeryuzidasaqlanibqolganminglabmillatvaelatlarningkeyingidavrdagitaraqqiyotiko‘proqbiologikomillardanko‘ra, ijtimoiy - sotsialomillarta’siridaro‘ybermoqda. SHuninguchunhamharbirindividniyokishaxsnio‘rganishmasalasiuningbevositaijtimoiymuhitivauningijtimoiynormalaridoirasidao‘rganishnitaqozoetadi.
Sotsialyokiijtimoiymuhit - buinsonninganiqmaqsadlarvarejalarasosidafaoliyatko‘rsatadigandunyosidir. Mazmunanharbirinsonningshuijtimoiyolambilanaloqasiuninginsoniyattajribasi, madaniyativaqabulqilingan, tanolinganijtimoiyxulqnormalaridoirasidagiharakatlaridanamoyonbo‘ladi. Psixologiyailminingnamoyondalaribo‘lmisholimlarningbutunbiravlodianashushaxsvajamiyataloqalaritizimidainsonningtubmohiyatinianglash, uningrivojlanishivakamoltopishiqonuniyatlariniizlaganlar. AbuNasrFarobiy, A.Navoiy, IbnSino, BeruniykabiyuzlabSHarqallomalarihambuo‘zarobog‘liqlikningfalsafiyvaijtimoiysirlariniochishgao‘zlariningengdurdonaasarlarinibag‘ishlaganlar. Barchaqarashlargaumumiybo‘lgannarsashubo‘lganki, odamni, uningmohiyatinianglashuchunavvalouningshujamiyatdato‘tgano‘rnivamavqeinibilishzarur. SHaxsnio‘rganishningbirlamchimezonihamshundankelibchiqqanxolda, uningijtimoiymavqei, ijtimoiymunosabatlartizimidagio‘rnibilanbelgilanishikerak.
Lekin, shaxsbilanjamiyato‘rtasidagio‘zaroaloqalarmasalasibirdaniga, birxilechimgakelinmagan. Buo‘zaromunosabatlarasosanikkipolyarnuqtainazardankelibchiqadi.
Nativizmyo‘nalishiningtarafdorlariinsonlardagibarchaxususiyatlarnitug‘maxaraktergaega, debe’tirofetadilar. (Lens, Grubervaboshqalar).
Empirizmtarafdorlariningfikricha, yangitug‘ilganbolago‘yoki «top - tozataxta»(tabula rasa), ungahayotvaundagitalablaro‘ziningqonuniyatlariniyozadivabolaulargaso‘zsizbo‘ysunishgamajbur. Buyo‘nalishningasoschilaridanbiriDj. Lokkbo‘lib (1632 - 1704) uningfikricha, tug‘mafikrlaryokig‘oyalarbo‘lishimumkinemas, ularxoxish - tilakvaog‘riqkabielementarsezgilarningqaytaishlanishinatijalaridir. Hayotdaanashungao‘xshashturlixilsezgilarvag‘oyalarningassotsiatsiyasiro‘yberadi.
G. Leybnits (1646-1716) Lokkae’tirozbildirib, hayotdaumumantoza, sofdoskaningo‘zibo‘lmaydi, hattokiengyaxshisilliqlanganmarmaryuzasidahamsezilarliteshiklar, do‘ngliklaryokitug‘maasoratlarbo‘ladiki, ularlayoqatlardekinsontakdiridama’lumrolo‘ynaydi. Buikkalayirikyo‘nalisho‘rtasidagitortishuvlargachekqo‘yishmaqsadidaF. Galtonqatoreksperimentaltadqiqotlaro‘tkazib, harbirindividgaxosdifferensialxususiyatlarmavjudligini «egizaklarmetodi» yordamidaasoslashgaharakatqildi. JadvaldaGaltontomonidanirsiyvaorttirilgansifatlarmunosabatiyuzasidananiqlangannatijalardankeltirilgan.
Do'stlaringiz bilan baham: |