muvozanatlashganlik,ya’niasabdagitormozlanishvako‘zgalishjarayonlariningo‘zaromutonosibligi, shungako‘ra, o‘zinitutaolish, bosiqlikkabisifatlarvaulargateskarisifatlarningnamoyonbo‘lishi;
xarakatchanlik, ya’niko‘zgalishvatormozlanishjarayonlaridagio‘zaroalmashinishjarayoniningtezligivaharakatchanligima’nosida. Quyidagirasmdanervjarayonlaribilantemperamenttiplario‘rtasidagio‘zarobog‘liqlikasosidatemperamenttiplariaksettirilgan.
Muvozanatlashgan
|
muvozantsiz
|
inert
|
Kuchsiz
|
sangvinik
|
xolerik
|
flegmatik
|
Melanxolik
|
SHulardankelibchiqqanholdashaxsningmehnatqilishuslubinitanlashvaprofessionalmahoratniustirishdaaynishulargae’tiborberishkerak. Masalan, ba’zilarxoleriklargao‘xshashqiziqqon, tezkorbo‘lishadi. Uningmehnatjarayonidagiishinikuzatadiganbo‘lsak, faollik, ishnitezbajarishgalayoqatijobiybo‘lsa, uningsifati, chalatashlabketishhavfi, ba’zitomonlarigayuzakiqarashikishinio‘ylantiradi. SHunuqtainazardanolibqaralganda, hayotdasoftemperamenthambo‘lmaydivauyokibutemperamenttipijudayaxshihamemas. harbirtipningo‘zigaxosnozik, kuchsiztomonlarivashubilanbirgakuchli, ijobiytomonlarihambo‘ladi.
Xaraktervashaxs
Kundalikhayotimizdatilimizda «xarakter» so‘ziengko‘pishlatiladiganso‘zlardan. Unibizdoimobirovlargabahobermoqchibo‘lsak, ishlatamiz. Buso‘zningma’nosiniolimlar «bosilgantamg‘a» debhamizohlashadi. Tamg‘alikalomatlarinimadaifodalanadio‘zi?
|
Odamtashqiqiyofasi, bo‘yi-bastibilanboshqabirorkimsagao‘xshashimumkin, lekinfe’li, mijozivashaxssifatidagixususiyatlarinuqtainazaridanaynanbirxilinsonlarbo‘lmaydi. Hattoki, olimlarbittatuxumdarivojlanganegizaklardahamjudako‘pjihatdanaynano‘xshashlikniqaydqilishgan, shaxsiysifatlaridagikorrelyasiyadaesaba’zitafovutlaraniqlangan.
|
Xarakter - shaxsdagishundaypsixologik, sub’ektivmunosabatlarmajmuiki, ularuningborlikka, odamlarga, predmetlifaoliyatgahamdao‘z- o‘zigamunosabatiniifodalaydi. Demak, «munosabat» kategoriyasixarakternitushuntirishdaasosiyhisoblanadi. B.F. Lomovningta’biricha, xaraktershaxsichkidunyosiningasosinitashkiletadivaunio‘rganishkattaahamiyatgaega.
Munosabatlarningxarakterdagio‘rnixususidafikrlarekan, V.S.Merlinularningmazmunidaikkikomponentniajaratadi:
a) emotsional - kognitiv - borlikmuhitningturlitomonlarinishaxsqandayemotsionalhisqilishivao‘zidashuolamningemotsionalmanzarasiniyaratishi;
b) motivatsion - irodaviy - ma’lumharakatlarvaxulqniamalgaoshirishgaundovchikuchlar. Demak, bizningmunosabatlarimizma’lumma’novamazmunkasbetganmunosabatlarbo‘lib, ularningharbiridabizninghissiykechinmalarimizaksetadivaxarakterimiznamoyonbo‘ladi.
Mashxurrusolimi , psixologiyafaniningmetodologiyasiniyaratganS.L. Rubinshteyn93shaxsningo‘zigaxosligivaxarakterologiktizimdauchtaasosiytuzilmalarniajratganedi;
Do'stlaringiz bilan baham: |