O’zbekistonning mustaqilligi yo’lidagi dastlabki qadamlar. Prezidentlik boshqaruvining joriy etilishi. Qayta qurish va mustaqillik g’oyasi. I. Kari movning mamlakat rah bar, etib saylanishi

Yangi Ittifoq shartnomasi va GKCHP.Mamlakatimiz rahbariyati, Prezidenti Yangi Ittifoq shart-nomasi masalasi bo’yicha ham o’zining dadil fikrlarini bayon etdi. 1991-yil martida Kiyevda, aprelda esa Moskva yaqinidagi Novoogarovada shartli «9+1» raqami ostida M. Gorba-chev va 9 ta ittifoqdosh respublika rahbarlari «Mamlakatdagi vaziyatni barqarorlashtirish va inqirozni yengishga doir kechiktirib bo’lmaydigan chora-tadbirlar to’g’risida qo’shma bayonot»ni imzoladilar. Qayd etish lozimki, ushbu bayonot avval-boshdan quruq qog’oz, amalga oshmasligi aniq hujjat ekani bilinib qoldi, zero, unda Markazning imperiyacha siyosati, boshqa xalqlar va respublikalar evaziga kun ko’rish kayfiyati ustuvor edi.

1991-yilning mart-avgust oylarida Yangi Ittifoq shartnomasi bo’yicha ko’plab muzokaralar olib borildi. Ularning barchasida Markaz o’z o’rnini saqlab qolishga harakat qildi, respublikaning mustaqilligini tan oigisi kelmadi. Ana shu davr mobaynida O’zbekiston hukumati eng avvalo Rossiya, so’ngra Ukraina, Belorussiya bilan ko’p masalalarda qattiq tortishishga majbur bo’ldi, respublikaning «boqimanda» emas, aksincha, o’z haqini talab etuvchi respublika ekanligini isbotlashga harakat qildi. Uzoq tortishuvlardan so’ng faqat 1991-yil iyun oyidagina ayrim masalalar yuzasidan «9+1» raqamli bitimga erishildi. Lekin bu hali «Suveren Davlatlar Ittifoqi to'g’risida»gi shartnomaning imzolanishini bildirmas edi.

Moskvada 1991-yil 19—21-avgustda yuz bergan voqealar, KPSS MK Bosh kotibi va SSSR Prezidenti M.S. Gorbachevning hokimiyatdan chetlashtirilib, vitse-prezident G. Yanayev boshchiligidagi oliy eshelon rah-barlari tomonidan Favqulodda holat davlat qo’mitasi (rKHII) tuzilgani, biroq tez orada uning B.N. Yelsin rahbarligidagi Rossiya Federatsiyasi demokratik kuchlari tomonidan tor-mor etilishi endi SSSRning kelajagi yo’qligidan dalolat berardi. O’zbekiston Prezidenti I.A. Karimov esa imkoniyatni qo’ldan chiqarmadi.