O’zbekistonning eng yangi tarixi

O’zbekistonda yengil sanoatning rivojlanishi (paxtani qayta ishlash, yengil sanoat, to‘qimachilik korxonalari)

Yengil sanoat iqtisodiyotining muhim bug’ini hisoblanadi. O’zbek yengil sanoat “davlat aksiyadorlik kompaniyasi tomonidan tashkil etilgan matbuot anjumanida mastaqillik yillarida mamlakatimiz yengil sanoatda erishilgan yutuqlar tahlil qilindi. Bugungi kunda tarmoqning yalpi ichki mahsulotdagi ulushi 3.8% sanoat mahsulotlari hajmida 26.2% nooziq-ovqat ist’mol tavarlari ishlab chiqarishda 44% dan ortiqni tashkel etadi.

Respublika tuqimachilik sanoatining jadal rivojlanishini ta’minlash, yuqori sifatli va raqobat bardosh tayyor mahsulotlar ishlab chiqarishni kengaytirish, uni yirik xorijiy bozorlarga yanada ilgari surish, shuningdek, 2017-2021 yillarda O’bekiston Respublikasini rivojlantirishning 5 ta ustuvor yunalishi buyicha harakatlar strategiyasida belgilangan vazifalarni izchil amalga oshirish maqsadida:

1. Tuqimachilik sanoatining iqtisodiyotdagi ulushini oshirish;

2. Tuqimachilik sanoatining boshqaruv tizimini ilg’or menejment texnalogiyalari, tarmoq korxonalariga har tomonlama ko’maklashish va qo’llab quvvatlash;

3. Tuqimachilik sanoati sohasidagi standartlashtirish va sertfikatlashtirish tizimini halqaro talab va standartlarga uyg’unlashtirish;

2018-yil paxta hosilidan boshlab ekisperiment tartibida mahalliy tuqimachilik sanoati korxonalari tomonidan tug’ridan tug’ri fermer xujaliklari va boshqa qishloq xujaligi ishlab chiqaruvchilaridan paxta xom ashyosini yetishtirishga buyurtma qilish tizimi joriy etildi.

Yengil sanoat xilma-xil xom ashyodan keng iste’mol mahsulotlari va buyumlari ichki tizimga ixtisoslashgan sanoat tarmoqlari majmuidir.

O’zbekistonda yengil sanoat mahsulotlarini sanoat asosida ichki tizimga 19-asrning oxirda 1874-yilda Toshkent shahrida paxt tozalash zavodi qurilishi bilan asos solingan.

1926-yilda Toshkentda qizil tong tikuvchilik fabrikasi, 1927-yilda Toshkent poyabzal fabrikasi, 1928-yilda Toshkent ko’n zavodi, 1926-yilda Farg’ona tikuvchlik fabrikasi ishga tushirildi. “O’zbekyengilsanoat” 1998-yil 30-martda pillachilik va ipakchilik tarmoqlarida rahbarlikni amalga oshiradigan “O’zbek ipagi” uyushmasi tashkil etildi.

25. 
    O’zbekistonda kimyo va neft-gaz sanoati va kon-metallurgiya sanoatining rivojlanishi (yer osti boyliklari, konlar, qo‘shma korxonalar, neftni qayta ishlash, tog‘-kon sonoati, yangi ish o‘rinlar)
    

Kon sanoati, kon qazib olish sanoati-foydali qazilmalar konlarni qidirish, ularni yer ostidan qazib olish, qayta ishlash-boyitish buyicha ishlab chiqarish tarmoqlari majmuidir. Kon sanoati quyidagi guruhlarga bulinadi;

1.yoqilg’i(neft, tabiiy gaz, kumir, slanets,torf) qazib olish sanoati;

2. ruda (temir rudasi,marganets rudasi, rangli metallar, asl va noyob metallar rudalari, radiaktiv elementlar)nazib olish sanoati

3. Nometal qazilma va mahalliy qurilish materiallari sanoati(marmar, fanet asbest, bo’r, dolomet, kvarsit, kolen, gips, mergeldala, shpate oxaktosh va boshqalarni qazib olish)

Kon ishi qadimgi davrlardan beri malum. 18-asr oxiri 19-asr boshlaridan jadal rivojlana boshladi. 20-asr oxirlariga kelib dunyoda yiliga 5 milliard tonnadan ziyod kumir 3 milliard tonnadan ziyod neft 2.3-2.5 trilion m3 tabiiy gaz va 1 milliard tonna temir rudasi qazib olindi. O’zbekiston jahonda oltin zahiralari buyicha 4-urinda, mis zahiralari buyicha 10-11-o’rinda, urn zahiralari buyicha 7-8 urinda turadi.(2001)

Metalurgiya (yunoncha metalurgio-yerdan qazib chiqaraman degan manoni bildiradi). Arhiologek qazilmalarning dalolat berishicha mill. Avv. 7-6 asrlardayoq ajdodlarimiz mis olish sirlarini bilishgan. M,V,Lomonosovning 1763-yilda yozgan “Metallurgi yaning boshlang’ich asoslari ruda ishlari” kitobida metalurgiya asoslari ishlab chiqilgan.

26.