O'zbekistonda sement sanqati

Sulfomineral sementlar

Sulfominerallarning agressiv muhitlarda qotish jarayoni.
Ayrim minerallarning tuzlar ta`siriga bardoshliligi shu minerallarning 3% li MgSO<sub>4</sub> va 5% li Na<sub>2</sub>SO<sub>4</sub> eritmalarida qotish jarayonini kuzatish davomida o`rganiladi.
Sulfoalyuminat sement namunalari mazkur eritmalarda juda tez yemiriladi, chuqur yoriqlar paydo bo`ladi va ularning yuzasi maydalanadi.
Sulfosilikat namunalarning, shuningdek, 20% sulfoalyuminatli sulfosilikat sement namunalarining MgSO<sub>4</sub> hamda Na<sub>2</sub>SO<sub>4</sub> eritmalarida tuzlar ta`siriga yuqori darajada chidamliligi aniqlandi. Olti oy mobaynida ularning chidamlilik koeffitsiyenti 1, ba`zilariniki esa 2 dan yuqori, ya`ni suvda qotayotganga nisbatan mustahkamligi 1-2 marta ko`p.
Avtoklav ishlov berish sulfoalyuminat namunalarining korroziyasini yo`qota olmaydi. MgSO₄ ning 3% li va Na₂SO₄ ning 5% lieritmalari ta`sirida sement namunalari ulardan juda ko`p miqdorda ettringit (kalsiy gidrosulfoalyuminatning sulfati ko`p bo`lgan shakllari) hosil bo`lishi tufayli yemiriladi.
Sulfosilikatli sement namunalarida 20% 3(Ca • Al<sub>2</sub>O<sub>3</sub>) • CaSO<sub>4</sub> bo`lib, agressiv eritmalarida shu sementlar mustahkamligining ortishi ularning kimyoviy chidamliligi bilan bog`liq.
Gips va ettringitning birmuncha kristallanish bunga misol bo`ladi. Mazkur minerallarning mayda kristallari gidrosilikatlar bilan birgalikda jips birikadi, bu hol sementning uzoq vaqt mobaynida qotishda sementtosh tarkibiy tuzilmasini mustahkamlaydi.

Sulfominerallardan iborat sementtoshga yuqori haroratning ta`siri.

Erkin ohak ajratmay qotadigan sementlar portlandsementga nisbatan yuqori darajada issiqqa chidamli bo`ladi.
Shuning uchun sulfoalyuminat hamda sulfosilikatning yuqori haroratdagi xususiyatlarini o`rganish muhimdir.
Sulfosilikatli sement namunalarining mustahkamligi 800^oC haroratda 25%, 900^oC haroratda 30 - 40%, 1000^oC da esa 44 - 50% kamayadi.
Tarkibida 3CaO • Al₂O₃ • CaSO₄ bo`lgan sement namunalarining issiqqa bardoshli ekanligi ma`lum. Bu mineralning yuqori haroratga chidamliligining sababi, digidratlanish jarayonida gilsimon mahsulotlarning yo`qligidir.

2.