O‘zbekistonda oliy ta’limni isloh qilish: muammolar va takliflar

Ilmiy ishlarni chop etish
Endi ilmiy ishlarni chop etishga kelsak, ayni paytdagi talabga ko‘ra, Oliy attestatsiya komissiyasi (OAK) tomonidan tasdiqlangan ish chet eldagi ilmiy jurnallarda chop etilishi talab qilinadi. Bir o‘ylab ko‘ring, qaysi davlat shunday yo‘l tutadi? Masalan, Fransiya o‘z tadqiqotchisidan ishini o‘zbek tilida, yana O‘zbekistonda chiqadigan jurnallarda chop etishni talab qilayotganini tasavvuringizga sig‘dira olasizmi?

Avvalo, O‘zbekistonda qilingan ilmiy ish shu yerdagi ilmiy hamjamiyat tomonidan tan olinishi kerak emasmi? Nima uchun biz ilmiy ishlanmalarimizni chet elliklar uchun tayyorlab, ularning tiliga tarjima qilib, ustiga-ustak pul to‘lab, jurnallarida chop ettirishimiz kerak?! Meni shu savol sira tinch qo‘ymaydi. Agar tadqiqotchi o‘z xohishi bilan chet elda tanilish uchun maqolasini chop ettirayotgan bo‘lsa, bu umuman boshqa holat.

Shuning o‘rniga o‘zimizda chop etilayotgan ilmiy jurnallarni kuchaytirib, tadqiqotchilarga yengillik yaratsak yaxshi emasmi?! Agar ehtiyoj bo‘lsa, ushbu jurnallarning tahrir hay’ati a’zoligiga chet ellik mutaxassislarni taklif qilish mumkin.

Malaka oshirish tizimi
Qaysi sohada bo‘lishidan qat’i nazar, hozirgi malaka oshirish tizimimiz samarasiz. Bu sohaga davlat tomonidan shuncha mablag‘larning sarflanishi, xodimlarning oylab vaqtini ketkazish qanchalik to‘g‘ri? Yana xorijiy tajribaga murojaat qilsak, ularda bu jarayon ham boshqacha shaklda yo‘lga qo‘yilgan, ya’ni konferensiyalar, treninglar va universitetlar tomonidan taklif etiladigan qisqa kurslar. Eng asosiysi, ularda qatnashishga hech kim majbur emas, har bir xodim o‘z qiziqishi doirasida va vaqti bo‘lsa, ishtirok etadi.

O‘zingiz bir o‘ylang, misol uchun, bizda advokatlar ham o‘z hisobidan pul to‘lab malaka oshirishi kerak. Advokat o‘z xususiy amaliyotini amalga oshirsa, uni bu jarayonga jalb etish qanday natija beradi? Agar advokatning malakasi yaxshi bo‘lmasa, unga o‘z-o‘zidan fuqarolar ham murojaat qilmaydi-ku. Advokat o‘z ish joyida ham qonunchilikdagi yangiliklarni o‘rganib, bemalol malakasini oshirishi mumkin.

Xulosa
Albatta, yuqorida bildirilgan fikr-mulohazalar va takliflarni amaliyotga tatbiq etish uchun ozmi-ko‘pmi vaqt kerak. Fikrimizcha, bu va boshqa sohalarni isloh etishda keng jamoatchilik mulohazalarini o‘rganib, takliflar ishlab chiqilsa, yaxshi natijalarga olib keladi. Aslida bu kabi muammolarga oddiy va sodda yechim topish mumkin, faqat uni bajarish uchun har birimizdan ichki xohish hamda iroda talab etiladi.


Sherzodbek Maxmudovich Masadikov,
yuridik fanlar nomzodi, dotsent
Birmingem universiteti bakalavri (Buyuk Britaniya, 2001), Toshkent davlat yuridik instituti magistri (2004),
Peppedayn universiteti yuridik maktabi magistri (AQSH, 2017)