O‘zbekistonda davlat tili va boshqa tillarning rivoji

III.YANGI MAVZU BAYONI
1So'z birikmasi tarkibida hokim so'z va tobe so'zning joylashuvi qanday? Misollar keltiring.
2.So 'z birikmasi tarkibidagi so 'zlar o 'zaro qanday usullar bilan birikadi ?
3.So'zlarning qanday birikuvi bitishuv deyiladi?
4Boshqaruv munosabati qanday hosil qilinadi?
5.So'zlarning qanday birikuvini moslashuv deymiz?
6.So'zlarning o'zaro teng bog'lanishi tobe bog'lanishdan nimasi bilan farqlanadi?
IV.MUSTAHKAMLASH

1. 
   A)mashqlar orqali topshiriq. Berilgan gapdagi teng bog'langan birliklarni va tobe bog'langan birikmalarni aniqlang.
   

Maktab bog'ida bodom va o'rik gulladi.

2. 
   topshiriq. Awal bitishuv, keyin boshqaruv, so'ngra moslashuv usuli bilan birikkan so'z birikmalarini ko'chiring.
   

Raqsga tushish, zavqlanib gapirish, tez yugurish, ibratli tashabbus, o'quvchilarning barchasi, ayyor tulki, katta tanaffus, ku- tubxonaga kirish, qizg'in suhbat, yangi ko'ylak, haydalgan yer, daftar varag'i, ukasi uchun olmoq, she'r yodlamoq, shahar ko'chalari, ko'klamda unmoq, g'ishtli imorat, oltin yaproq, qalam bilan yozmoq, so'qmoq orqali yurmoq.

3. 
   topshiriq. Hokim so'z bilan tobe so'zni bog'lovchi grammatik vositalarning tagiga chizib, juftlab berilgan so'z birikmalarining ma'nosidagi farqni ayting.
   

Bog'ga burilish — bog' tomonga burilish, she'rni o'qish — she'r o'qish, qovunni uzish — qovun uzish, olcha guli — olchaning guli, tarvuz yemoq — tarvuzni yemoq, beda o'rish — bedani o'rish, shiyponga borish — shiypon sari borish, ustoz o'giti — ustozning o'giti.

4. 
   topshiriq. «Kim ko'p so'z birikmasi hosil qiladi?» o'yinini tashkil qiling. Uch guruhga bo'lining. Qur'a tashlanib, guruhlar raqami aniq- lanadi.
   

N a m u n a:

1- guruh: 2- guruh: 3- guruh:
quyosh nuri katta shahar gulni hidlamoq
mehnatning gashti qizargan olma dala sari ketmoq