O‘zbekistonda davlat tili va boshqa tillarning rivoji

IV.MUSTAHKAMLASH


A)Mashqlar orqali.
B)Savollar orqali

V.BAHOLASH MEZONI
Ishtirokiga qarab
VI.UYGA VAZIFA
Takrorlash
Ona tili
MAVZU : Sodda gap tahlili


MAQSAD: A) ta’limiy maqsad - O’quvchilarga mavzu haqida bilim berish
B) tarbiyaviy maqsad –o’quvchilarqalbida hamkorlik ,do’stlik tuyg’ularini sinngdirish
C) rivojlantiruvchi maqsad – Gapning uyushiq bo’laklaridan nutqda o’rinli foydalanish
DARS TURI: umumlashtiruvchi
USLUB: an’anavuy
JIHOZ:darslik
DARSNING BORISHI:
I. Tashkiliy davr : A) salomlashish
. B) davomatni aniqlash
II. UY VAZIFASINI SO’RASH
A)Mashqlar orqali.
270- mashq. Tinish belgilarini qo'yib, gaplarni ko'chiring.
Undalmalarni belgilang.
1. Kelajagimiz porloq o'rtoq Farmonov. (As.M.) 2. To'xtanglar bolalar quyon sal nafasini rostlasin. (H.N.) 3. Ko'chada katta bayram, xalq hammasi ko'chada, nima qilib uyda o'tiribsiz usta? (O.) 4. Aziz kitobxon katta oilaning qissalari tugamadi. (As.M.) 5. Ona yurtim mustaqil O'zbekiston o'n to'qqiz yillik to'ying muborak!


B)Savollar orqali


1.Undalmalarda, gapdagi o 'rniga ko 'ra, qanday tinish belgilari qo'llanishi haqida gapiring.
2.Undalma alohida ohang bilan aytilib, gap boshida kelsa, undan so'ng qaysi tinish belgisi qo'yiladi?
III.YANGI MAVZU BAYONI
SODDA GAP TAHLILI
Tahlil tartibi
Sodda gap bo'yicha to'liq sintaktik tahlil 3 bosqichda amalga oshiriladi:
Gapda so'zlarning o'zaro bog'lanishi (so'z birikmasi) bo'yicha.
Gap bo'laklarini aniqlash bo'yicha.
Gap qurilishi bo'yicha.
Gapda so'zlarning bog'lanishi bo'yicha tahlilda:
birikmaning teng bog'lanishdagi yoki tobe bog'lanishidagi turi;
tobe bog'lanish bo'lsa, tobelanish turi (moslashuv, bosh­qaruv, bitishuv);
d) teng yoki tobe bog'lanishni yuzaga keltirgan vositalar (bog'- lovchilar, ohang, so'z shakllari, ko'makchilar, so'z tartibi) aniqlanadi.
Gap bo'laklarini aniqlash bo'yicha tahlilda:
gap bo'laklari belgilanadi, uyushiq va ajratilgan bo'laklar bor yoki yo'qligi izohlanadi;
gap bo'laklari bilan munosabatga kirishmagan «bo'laklar» (kiritma, kiritma gap, undalmalarning mavjud yoki mavjud emasligi) ko'rsatiladi;
d) gap bo'laklarining joylashuv tartibi (me'yoriy tartibda yoki o'zgargan tartibda) izohlanadi.
Gap qurilishi bo'yicha tahlilda:gapning ifoda maqsadiga ko'ra turi (darak, so'roq, buyruq,
istak);gapning Ms-hayajonriing ifodalanishiga ko'ra turi (his-hayajonsiz yoki his-hayajonli (undov) gap);
d) yig'iq yoki yoyiq sodda gapligi, to'liq yoki to'liqsiz gapligi, egali yoki egasiz gap ekanligi; egali gap bo'lsa: uning egasi ma'lumgap yoki egasi umumlashgan gapligi; egasiz gap bo'lsa, uning shaxsi noma'lum gapligi, atov yoki so'z-gapligi izohlanadi