O‘zbekiston zamini /2019 Tahrir hayʼati

Tadqiqot ob’ekti va uslublari. 
Ilmiy 
tadqiqot ishlarida olib borilgan fenologik 
kuzatuvlar va biometrik o‘lchovlar “Методика 
государственного 
сортоиспытания 
сельскохозяйственной культуры” va “Dala 
tajribalarini o‘tkazish uslublari” (O‘zPITI, 2007) 
asosida o‘tkazilgan [3,4,6]. 
Tadqiqot natijalari va ularninh 
muhokamasi.
Farg‘ona viloyati sharoitida 
xo‘raki uzum yetishtirish bo‘yicha boy tajribalar 
bo‘lib, keyingi yillarda tokzorlar maydoni yiliga
bir necha ming gektarga otrib bormoqda. Yangi 
uzumzorlar barpo etish ularni tezroq sifatli 
hosilga kiritishda sifatli ko‘chat bilan birga ularni 
to‘g‘ri ekishga bog‘liq. Shu maqsadda Farg‘ona 
viloyatida Farg‘ona shahar “Bexzod” fermer 
xo‘jaligida yangidan barpo etilayotgan uzumzor 
Land of Uzbekistan
Земля Узбекистана
4/2021

---

O‘ZBEKISTON ZAMINI
4/2019
122
ko‘chatlarini bir xilda kovlangan 50x50x50 sm 
chuqurlar ekishdan oldin mineral va organik 
o‘g‘itlar solib bunda: birinchi nazorat variantida 
chuqurlarga o‘g‘itsiz ekish. Ikkinchi har bir 
chuqurga ekishdan oldin 300 gr dan ammafos, 
100 gr dan kaliy o‘g‘iti solib ekildi 
(1 jadval). Uchinchi 300 gr dan ammafos, 
100 gr dan kaliy hamda 2 kg chirigan go‘ng 
solib ekildi. To‘rtinchisi 300 gr dan ammafos, 
100 gr dan kaliy, 2 kg biogumus solib ekilganda
shunday natijalar ko‘rindiki, jadvalda keltirilgan 
ma’lumotlarga ko‘ra, eng yuqori ko‘rsatgichga 
erishilgan to‘rtinchi variantdagi 300 gr ammafos, 
100 gr kaliy +2 kg biogumus qo‘shilganda 
1 yilida asosiy poya uzunligi 236 sm bo‘lib, 
yoki nazoratdagi ya’ni o‘g‘itsiz ekilganga mos 
ravishda 74 sm ga uzun hamda asosiy poya 
yug‘onligi 0,8 smga yirik bo‘lganligi ko‘zatildi. 
Qolaversa, o‘g‘itsiz ekilganga nisbatan 
uchunchi variantdagi mineral o‘g‘it bilan birga 
2 kg chirigan go‘ng solib ekilgandagi usul ham 
nazoratga nisbatan 46 sm hamda 0,4 sm yoki 
28,4 – 27,7 % yuqori bo‘lganligi aniqlandi.
Shuningdek, uzum ko‘chatlari ikkinchi 
yilda ham o‘sish va rivojlanishida ekishdan 
oldin mineral o‘g‘it va organik o‘g‘itlarni solib 
ekishning samarasi (3-4 variantlar) nazoratga 
nisbatan juda yuqori bo‘lganligi ko‘zatildi. 
Bunda o‘suv davri ohiriga kelib har bir tupda 
shakllangan bir yillik meva beruvchi novdalar 
soni 3,1 ga mos ravishda 6,7 hamda 6,2 bo‘lganligi 
bu 116-100 ga yuqori bo‘lganligi ko‘zatildi. 
Shuningdek mineral va organik o‘g‘itlar solib 
ekilgan ko‘chatlarni 2 yilda 1-2 boshdan uzum 
boshlari nishona berganligi kuzatildi.