O„zbekiston xalqaro islom akademiyasi

tavsifiy leksikologiyada 
ayrim olingan bir tilning, masalan, о‗zbek tilining leksikasi 
statik holatda 
- shu til leksikasining avvalgi (о‗tmishdagi) taraqqiyot dinamikasiga bog‗lanmay 
о‗rganiladi, shunga kо‗ra u 
sinxron leksikologiya 
sanaladi;
b
) tarixiy leksikologiyada 
ayrim olingan bir tilning leksikasi dinamik holatda- tarixiy 
taraqqiyot jarayoni bilan bog‗lab о‗rganiladi, shunga kо‗ra u 
diaxron leksikologiya 
hisoblanadi.
Hozirgi о‗zbek tili leksikologiyasi, asosan, tavsifiy (sinxron) leksikologiyadir, ammo unda 
tarixiy (diaxron) leksikologiyaga murojaat etish hollari ham bо‗lib turadi: о‗zbek tili lug‗at 
boyligining tarixiy va zamonaviy qatlamlarini, leksemalarning hozirgi va eskirgan ma‘nolarini 
qiyoslash, tavsiflash kerak bо‗lganda shunday
3.
Qiyosiy leksikologiya-leksikologiyan
ing qardosh yoki noqardosh tillar leksikasini 
qiyosiy aspekta tadqiq etuvchi turi.
4.
Nazariy leksikologiyada 
asosan leksikaning lison va nutq bilan bog‗liq jihatlari, 
shuningdek, tilning lug‗at boyligidagi struktura va sistema munosabatlari, leksik sathning tizim 
sifatidagi taraqqiyotini belgilaydigan qonuniyatlar tadqiq qilinadi.
5.Amaliy 
leksikologiya 
- 
leksikologiyaning 
lug‗atchilik, leksik stilistika,nutq 
madaniyatining leksikaga aloqador tomonlari bilan shugˈullanadigan amaliy turi. 
Leksikologiyada tilning lug‗at boyligi sistema sifatida о‗rganiladi, chunki bu boylik sо‗zlar 
va iboralarning oddiy, mexanik yig‗indisi emas, ular (lug‗aviy birliklar) bu tizimda ma‘no va 
vazifalaridagi о‗xshashliklar va farqlar asosida ma‘lum paradigmalarni hosil qiladi, umumiylik-
xususiylik-alohidalik, butun-bо‗lak va boshqa shu kabi ma‘no munosabatlari asosida ham ma‘lum 
guruhlarga birlashadi, demak, bu tizimdagi sо‗z va elementlar yaxlit bir ―organizm‖ning 
―tо‗qimalari‖ va ―hujayralari‖ munosabatida bо‗ladi, ulardan birining bо‗lishi ikkinchisining 
bо‗lishini ham taqozo qiladi.