O„zbekiston xalqaro islom akademiyasi

Telegrammaning zaruriy qismlari:
1. Hujjatning nomi (Telegramma).
2. Turi haqidagi belgi (hukumat telegrammalari, xalqaro telegrammalar, shoshilinch va 
oddiy telegrammalar).
3. Telegramma etib borishi zarur bо‗lgan joy adresi, uni oladigan shaxsning ismi va 
familiyasi.
4. Matn.
5. Jо‗natuvchi muassasaning qisqacha nomi va matnini imzolagan mansabdor shaxsning 
familiyasi (imzo emas).
6. Xabar jо‗natuvchining adresi.
7. Matn kimning nomidan jо‗natilayotgan bо‗lsa, о‗sha shaxsning imzosi.
8. Muhr.
9. Sana.
Telegrammaning matni adresdan ajralib turishi kerak. Telegrammalardan shaxsiy 
maqsadlarda ham keng foydalaniladi. Ular tuzilishiga kо‗ra xizmat telegrammalaridan keskin farq 
qilmaydi. Telegrammaning har bir sо‗zi uchun pul tо‗lanadi, narxi uning turiga va sо‗zlar 
miqdoriga bog‗liq. Zudlik, tezkorlik talab qilinadigan barcha vaziyatlarda xatlar allaqachon о‗z 
о‗rnini telegrammalarga, telegrammalar esa fakslarga bо‗shatib bermoqda. Bugungi kunda 
buyruqlar, farmoyishlar shoshilinch xatlar, arizalar va boshqalar, telegraf yoki faks orqali 
yо‗llanmoqda. Telegrammani kо‗zlangan manzilga tezroq etkazish uchun unda aloqa bо‗limining 
tartib raqamini kо‗rsatish shart.Adresni mustaqil holda qisqartirish mumkin emas. Yuqori davlat 
hokimiyati organlariga telegramma yо‗llanganda, faqat ularning nomi kо‗rsatilib, pochta manzillari 
kо‗rsatilmaydi.

---

112 
 
Telefonogramma
- shoshilinch xabarning matnini belgilangan joyga telyefon orqali 
etkazishdir. Telyefon vositasida bо‗ladigan bunday muloqat rasmiy hujjat sifatida qabul qilinadi va 
ish qog‗ozining bir turi hisoblanadi. Xizmat muomalasining bu turi kо‗pincha bir shahar yoki 
tumanda joylashgan muassasalar о‗rtasida qо‗llaniladi. Har qanday telefonogramma bir nusxada 
tayyorlanib, rahbar yoki mas‘ul shaxs tomonidan imzolanadi, odatda,tayyor matn asosida etkaziladi. 
Telyefonga chaqirilgan kishi telefonogramma berilishi haqida ogoh etilishi va u qabul qilishga 
tayyor bо‗lgach, matn qabul qiluvchi uni yozishga ulguradigan sur‘atda bayon qilishi kerak. Matn 
bayon qilingach, qabul qiluvchi etkazuvchiga yozib olingan matnni qayta о‗qib eshitirishi kerak. 
Har ikki tomon telefonogramma matni tо‗g‗ri qabul qilinganligiga ishonch qilgach, qabul qiluvchi 
telefonogramma berilish vaqti va sanasini, shuningdek etkazuvchining lavozimi, ismi va 
familiyasini kо‗rsatishi shart. Yetkazuvchi ham qabul qiluvchining ismi va familiyasini, 
telefonogrammaning berilish sanasi va vaqtini yozib qо‗yadi. Telefonogramma qabul qiluvchi, 
qabul qilingan xabar kimga tegishli bо‗lsa, uni telefonogramma mazmuni bilan tanishtirishi kerak.