«O’zbеkiston tеmir yo’llari» aj toshkеnt tеmir yo’l muhandislari instituti hayot faoliyati havfsizligi kafedrasi

 
 
16-LABORATORIYA ISHI 
 
 
SUN’IY NAFAS BERISH VA YURAKNI MASSAJ QILISH 
USULLARINI MANEKEN TRENAJYORDA О‘RGANISH 
 
Ishning maqsadi:
Jabrlanuvchi hushidan ketganda tez va malakali 
birinchi yordam berishni о‘rganish. Sun’iy nafas berishni («og‘izdan-
og‘izga» va yurakni yopiq massaj qilish) amalda qо‘llay bilish. 

---

75 
Umumiy ma’lumotlar 
Jarohatlarni tahlil qilish shuni kо‘rsatdiki, ba’zi bir holatlarda 
jabrlangan kishilarga tezlik bilan malakali birinchi yordam kо‘rsatilsa, 
о‘limni oldini olish imkoniyati bо‘lar ekan. 
Birinchi yordam, tezlik bilan, jabrlanuvchini yaqinida turgan kishi 
tomonidan berilishi kerak. Ba’zan jabrlanuvchini taqdiri, uning atrofida 
turgan kishilarning tayyorgarligi, malakasi va tez yordam kо‘rsata olishi 
qobiliyatiga bog‘liq bо‘ladi.
Agar, odam bexosdan tok yurituvchi qismga tegib qolgan bо‘lsa, uni 
tezda tok ta’siridan ozod qilish kerak. Bunda о‘zi ham tok ta’siri ostiga 
tushib qolmasligi uchun ehtiyot choralarini qо‘llashi va jabrlanuvchi bilan 
kontaktda bо‘lmasligi va qadam kuchlanishiga tushmasligi kerak.
Eng yaxshisi, uskunani о‘chirgani ma’qul, agar iloji bо‘lmasa (1000 V 
gacha bо‘lgan elektr uskunalarda), yog‘och dastali yoki dastasi ihotalangan 
asbob bilan simlarni uzib tashlash kerak. 
Kuchlanish 400 V gacha bо‘lgan moslamalarda shikastlangan odamni 
palto yoki kostyumi polga tegib turmagan va tanasidan ajralib turgan 
bо‘lsa, hamda nam bо‘lmasa, tok yurituvchi qismdan tortib ajratib olish 
mumkin. Bunda shikastlangan kishi tanasi, oyoq kiyimi nam jismga va 
atrofdagi yerga tutashgan narsalarga tegmasligi kerak. Agar bu harakatlarni 
biror bir sababga kо‘ra amalga oshirib bо‘lmasa, qо‘llarga dielektrik 
qо‘lqoplar kiyib olish kerak. Dielektrik qо‘lqoplar bо‘lmasa, qо‘lga sharf 
yoki biror bir quruq latta о‘rab olish kerak. Qо‘llarni ihotalash о‘rniga 
butun tanani ihota qilsa ham bо‘ladi. Bunda, oyoqlarga rezina kalish 
kiyish, rezina poyondoz yoki taxta tо‘shama ustiga chiqib olish kerak. 
Agarda jabrlanuvchi elektr simini qattiq siqib ushlab olgan bо‘lsa, har bir 
barmog‘ini alohida alohida ajratish kerak. 
Agar jabrlanuvchi baland joyda bо‘lsa, moslamani о‘chirish uni 
yiqilishiga olib kelishi mumkin. Bunday hollarda jabrlanuvchining yiqilib 
tushmasligini oldini olish kerak.