O'zbekiston tarixidan universal qo'llanma

ni arzon narxlarda yetkazib beruvchi o'lka ham hisoblanardi.
Biroq har ikki davlat o'rtasida yaxshi qo'shnichilik munosabatlari- 
ning qaror topishiga to'sqinlik qilgan omillar ham mavjud bo'lgan. Bu­
lar: savdo karvonlariga hujurti qilish xavfining mavjudligi, har ikki taraf 
tomonidan Kichik juz qozoqlarini va qoraqalpoqlarni o'z fuqarolari deb 
hisoblashlari; shuningdek, har ikki tomonnirg o'zaro savdodan olinadi- 
gan boj hajmi masalasida uzoq vaqt bir to'xtamga kela olmaganliklari 
bilan bog'liq edi.
N. Mura wo v ekspeditsivasi.
Rossiya hukumati 1819-yili Xivaga rus 
armiyasi zobiti N.Muravyovning ekspeditsiyasini jo'natdi. 
Ekspedit-

---

173
siyaning maqsadi turkmanlar yerini, Xiva xonligining turkmanlar bilan 
munosabatini hamda yangi savdo yo'li ochilishi (Xiva
- 
Turkmanlar 
yeri- Kaspiy dengizining sharqiy qirg'og'i
 - 
Boku
 - 
Astraxan) istiqbol- 
larini o'rganish edi.
Ekspeditsiya dastlab turkmanlarning yovmut qabilasi joylashgan 
hududda boidi. Yovmutlarning Rossiya fuqaroligiga o'tish istaklarini 
0
‘rgandi. Shundan so'ng N.Muravyov Xivaga yo‘l oldi va Rahimxon qa- 
buliga kirishga ham erishdi. Biroq Xiva xoni savdo yo'lining o'zlashti- 
rilishiga rozi bo'lmadi va O'rta Osiyoning boshqa xonliklari bilan mu- 
nosabatlarida Rossiya harbiy yordamiga tayanish mumkinligi haqidagi 
taklifni ham rad etdi.
Chunki Muhammad Rahimxon Rossiyaning yovmut qabilasini o‘z 
fuqaroligiga qabul qilish istagi tagida aslida nima yotishini anglab